Batı Afrika'da tarihi bölünme: Nijer, Mali ve Burkina Faso ECOWAS'tan ayrıldı

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), 15 üyeli bölgesel bir örgüt olarak ekonomik entegrasyonu teşvik etmek ve siyasi istikrarı sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuştu. Ancak örgüt, son yıllarda kıtadaki darbeler ve siyasi çalkantılar nedeniyle büyük zorluklarla karşı karşıya kaldı. Nijer, Mali ve Burkina Faso’nun cunta yönetimleri, ECOWAS’tan resmen ayrıldıklarını duyurdu ve bölgesel blok için benzeri görülmemiş bir kriz başlattı.

AYRILIK NASIL GERÇEKLEŞTİ?

2021’den bu yana askeri darbelerle yönetilen Mali, Burkina Faso ve Nijer, ECOWAS’ın kendilerine uyguladığı yaptırımları ve askeri müdahale tehditlerini gerekçe göstererek ayrılık kararı aldı. Geçtiğimiz yıl, ECOWAS bu ülkelerde anayasal düzenin yeniden sağlanması için süre tanımış, aksi takdirde diplomatik ve ekonomik yaptırımlara devam edeceğini açıklamıştı. Ancak cuntalar bu baskıya boyun eğmek yerine bağımsız hareket etme kararı aldı.

Üç ülke, Eylül 2023’te Sahel Devletleri İttifakı’nı (AES) kurarak ortak bir savunma mekanizması oluşturmuştu. ECOWAS'tan kopuşun, bu ittifakı güçlendirme amacı taşıdığı belirtiliyor.

ECOWAS NASIL TEPKİ VERDİ?

Çarşamba günü yapılan açıklamada ECOWAS, ayrılığın resmen yürürlüğe girdiğini doğruladı ve örgütün parçalanmaması için üye ülkelerin Nijer, Mali ve Burkina Faso ile ilişkileri tamamen koparmaması çağrısında bulundu.

Buna rağmen, üç ülkenin ECOWAS ayrıcalıklarından yararlanmaya devam edip etmeyeceği belirsiz. Özellikle, ECOWAS bölgesinde serbest dolaşım hakkı, ekonomik işbirlikleri ve ticaret anlaşmaları gibi konular önümüzdeki dönemde büyük bir belirsizlik oluşturacak.

ECOWAS’ın başkent Abuja’da yapılan olağanüstü toplantısında, örgütün bu durumu tersine çevirmek için tüm diplomatik kanalları kullanacağı belirtilirken, ayrılan ülkelerin bir daha geri dönmeyeceği yönünde ciddi endişeler bulunuyor.

BÖLGESEL DENGE NASIL ETKİLENECEK?

ECOWAS, şimdiye kadar Batı Afrika’daki en önemli ekonomik ve siyasi yapı olarak kabul ediliyordu. Ancak, üç ülkenin ayrılması, örgütün gücünü ciddi şekilde zayıflatabilir. Nijer, Mali ve Burkina Faso, Sahel bölgesindeki terörle mücadelede kritik bir rol oynuyor ve bu ülkelerin ECOWAS’tan ayrılması güvenlik politikalarını doğrudan etkileyebilir.

Özellikle Nijer, Batı destekli askeri üsleri ve doğal kaynaklarıyla stratejik bir öneme sahip. Aynı şekilde Mali ve Burkina Faso da bölgedeki Fransız etkisine karşı artan bir bağımsızlık hamlesi sergiliyor. Bu ülkeler, ECOWAS yerine Rusya ve Çin gibi aktörlerle daha güçlü ortaklıklar geliştirme yoluna gidebilir.