Bilim dünyası sarsıldı: Bonobolar anlamlı cümleler kuruyor olabilir!
Yeni yayımlanan uluslararası bir araştırma, insan dilinin temel yapı taşlarından biri olan "bileşimsel iletişimin" izlerinin, bonoboların çıkardığı seslerde tespit edildiğini ortaya koydu.
İnsanlık tarihinin en ayrıcalıklı yetilerinden biri olan “dil”, artık sadece insanlara ait olmayabilir. Bilim dünyasında geniş yankı uyandıran yeni bir araştırma, bonoboların çıkardığı sesleri belli kalıplarda birleştirerek anlamlı iletişim kurabildiklerini ortaya koydu. Uzmanlar bu bulgunun, insan ve hayvan arasındaki iletişim sınırlarını yeniden tanımlayabileceğini açıkladı.
ŞAŞIRTICI BULGULAR TESPİT EDİLDİ
Almanya, İsviçre ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden araştırmacıların ortak yürüttüğü çalışma, bonoboların bazı sesli çağrıları çiftler halinde birleştirerek farklı anlamlar oluşturabildiğini gösterdi.
Leipzig Üniversitesi’nden primatolog Dr. Federica Amici, çalışmayı değerlendirirken şu ifadeleri kullandı:
"Yapılan araştırma, insanlar ile diğer primatlar arasındaki iletişimsel farkların uzun süredir varsaydığımızdan çok daha az belirgin olduğunu ortaya koyuyor."
KAYITLAR, YAPAY ZEKA İLE HARİTALANDI
Araştırma, Demokratik Kongo’daki Kokolopori Bonobo Koruma Alanı’nda 400 saat süren gözlem ve ses kaydı üzerine kurulu. Araştırmacılar bu süreçte 567 tekli, 425 çiftli çağrıyı analiz etti. Ancak sadece sesler değil, seslerden hemen önce yaşanan olaylar da dikkatle kayda geçirildi: bir ağacın devrilmesi, sosyal etkileşimler ya da yiyecek arama davranışları gibi.
Toplanan veriler, yapay zeka destekli analizlerle sınıflandırıldı. Araştırmacılar, bazı çağrı çiftlerinin, onları oluşturan bireysel çağrılardan farklı bir anlam taşıdığını tespit etti. Bu, bilim dünyasında uzun süredir izlenen "hayvanlar da bileşik anlamlar oluşturabilir mi?" sorusuna yeni bir cevap olarak değerlendirildi.
BONOBOLAR KONUŞUYOR MU?
Araştırmada özellikle dört çağrı çiftinin öne çıktığı belirtiliyor. Bunlar, bonoboların dilsel anlamda “bileşimsel” yapı kurabildiğine dair en güçlü adaylar olarak kayda geçti.
Örneğin, bonoboların uzak bir bireyi çağırmak için kullandığı bir ıslık ile duygusal heyecan anında çıkardığı düşük frekanslı ses birleştiğinde, bu sesin tek başına taşıdığından farklı bir mesaj verdiği gözlemlendi. Araştırmacılar bu birleşik çağrıların, "Buraya gel, yardım et!" gibi daha kompleks anlamlar taşıyor olabileceğini belirtti.
"DÜNYA İKİYE BÖLÜNDÜ"
Araştırmanın Science dergisinde yayımlanmasının ardından bilim camiasında tartışmalar alevlendi. Kimileri bulguların heyecan verici olduğunu savunurken, bazıları ise bu iddiaların fazla ileri olduğunu düşünüyor.
Utrecht Üniversitesi’nden nörobiyolog Johan Bolhuis, temkinli yaklaşarak şu ifadeleri kullandı:
"Bu çalışma, dilin evrimi hakkında net bir sonuç vermiyor. Yorumların sınırlarını iyi çizmek gerekiyor."
Zürih Üniversitesi’nden karşılaştırmalı psikolog Simon Townsend ise farklı bir görüşü savundu:
"Bileşimsellik, dilin üretkenliğinin temelidir. Eğer bonobolar gerçekten bu yapıyı kuruyorsa, dilin kökenleri düşündüğümüzden çok daha eskilere dayanıyor olabilir."
'da Takip Edin!
