Fidan’ın verdiği mesajlar çok değerli! Uzmanlar tarihi Çin ziyaretini değerlendirdi

YEŞİM ERARSLAN'IN HABERİ - Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Çin seyahatini dünya gündemine çıkaran konuların başında 12 yıl sonra Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türklerini ziyaret etmesi oldu. Gazetemize konuşan uzmanlar, Fidan’ın Pekin, Urumçi ve Kâşgar’da verdiği mesajları yorumladı.

OLUMLU ADIMLAR ATILABİLİR

İstanbul Aydın Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Tarık Oğuzlu, Türkiye’den bir bakanın uzun bir aradan sonra Uygur Özerk Bölgesi’ni ziyaret etmesinin Ankara’nın Çin ile olan ilişkilerine verdiği önemi ortaya koyduğunu söyledi. Fidan’ın Çin ziyaretini “Türkiye’nin çok boyutlu ve taraflı, stratejik dış politika anlayışının uzantısı” olarak değerlendiren Oğuzlu “NATO ve AB’ye üye ülkelerin Çin’e baktığı gibi bakmak istemeyen bir Türkiye var” ifadesini kullandı.

Türkiye’nin Çin’e sadece ekonomik fırsat penceresinden bakmadığını; güçler arası siyasi dengenin de gözetildiğini vurgulayan Oğuzlu şunları kaydetti: Tüm hassasiyetler dikkate alındığında çok önemli bir gezi gerçekleştirildi.

Çin’in toprak bütünlüğüne vurgu yapılarak, Uygur Türklerinin sosyal, kültürel haklarının iyileştirilmesinin dikkate alınmasının istendiği belirtildi. Çin’in Uygur Türklerine uyguladığı tutumu eleştirme, soykırım gibi ifadeler dile getirilmedi. Çin’in iç işlerine karışılmadan Türkiye-Çin ilişkilerinde sorun alanı oluşturmadan yumuşak mesajlar verilerek Komünist Partisinin politikalarını sorgulamadan Uygur Türkleri hakkında olumlu adımların atılmasını teşvik edebilirsiniz. Fidan’ın ziyaretini çok değerli buluyorum. Bu konuda Türkiye’nin hassasiyeti var. Bu sebeple insan odaklı diploması çok önemli. Uygur Türklerinin durumunun görmezden gelinmesi söz konusu olamaz. Türkiye buradaki olaya Batılı aktörlerin baktığı gibi bakmıyor ve açıkça iç siyasete karışmak istemediğini de dile getiriyor.

DOĞU TÜRKİSTAN KÖPRÜ OLMALI

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Toğrul İsmayıl da Türkiye’nin barışçıl çabalarına dikkat çekti.

İsmayıl “Doğu Türkistan Çin’de ancak orası bizim ata toprağımız. Doğu Türkistan’da yaşananlar hassas konuların başında geliyor. Türkiye, meseleyi diyalog üzerinden çözmeye çalışıyor. Var olan sorunların üzerine rekabet veya tartışma ile değil; daha barışçıl şekilde yaklaşılıyor. Bakan Fidan’ın orada verdiği mesajlar çok değerli. Türkiye’nin Çin ile ikili ilişkileri açısından çok kıymetli. Bugünkü realiteden bakıldığında Uygur Türklerinin modern dünyada haklarını kazanmış olmaları ve sağlıklı bir hayat alanında bulunmaları çok önemli. Doğu Türkistan’ın Çin ile Türkiye arasında bir köprü rolü olmasına izin verilmeli. Orası sonuçta Türk İslam medeniyetinin merkezi. Bu konuda iki ülke arasında kurulacak köprü Uygur Türklerinin tarihî topraklarında rahat yaşaması için de bir fırsat oluşturacaktır” diye konuştu.