İran’da Türk aday Mesud Pezeşkiyan'ın zaferi ne anlama geliyor? Uzmanlar yorumladı: Rejimin taktiği mi milli iradenin zaferi mi?
İran’da cumhurbaşkanlığı koltuğunu, oyların yüzde 53,7’sini alan reformist Türk aday Mesud Pezeşkiyan kazandı. Nüfusun en büyük kesimini temsil eden Türkler, çıkan sonucu “millî uyanışın kazanımı” olarak yorumluyor. Diğer yandan ortaya çıkan tablo, köklü ve ciddi sosyal çalkantıların yaşandığı ülkede “Şii rejimin nefes alma taktiği” olarak da değerlendiriliyor.
YILMAZ BİLGEN'İN HABERİ - Tarihte uzun yıllar Selçuklu Devleti’nin merkezi olma niteliği taşıyan ve son olarak 100 yıl öncesine kadar Türk-Kaçar Hanedanlığı tarafından yönetilen İran’da Türk aday Mesud Pezeşkiyan ikinci turda cumhurbaşkanı seçildi. Oyların yüzde 53,7’sini alan Pezeşkiyan’a seçimi kazandıran en önemli unsur reform vaatleri oldu. Türk, Beluci, Kürt, Gilekler, Mazeniler, Lorlar ve reform yanlısı Farslılar tarafından desteklenen Pezeşkiyan’ı ilk tebrik eden ve ülkesine davet eden lider Azerbaycan Devlet Başkanı oldu. İran’da yaşayan Türkler çıkan sonucu “millî uyanışın kazanımı” olarak yorumluyor. Diğer yandan ortaya çıkan tablo, köklü ve ciddi sosyal çalkantıların yaşandığı ülkede “Şii rejimin nefes alma taktiği” olarak da değerlendiriliyor.
BÜYÜK KAZANIM
İran seçimlerinin ilk turu yüzde 39 katılımla gerçekleşti ve muhafazakar kanadı temsil eden Celili ile Türk aday Pezekşiyan ikinci tura kaldı. Son turda en dikkat çeken gelişme katılımın yüzde 50 seviyesine yükselmesi oldu. Daha önceki seçimlerde gerçek katılım oranlarının yüzde 25’ler düzeyinde gerçekleştiğini kaydeden muhalifler, son rakamların rejime bir anlamda “meşruiyet kazandıran adım” olduğu fikrinde. İranlı siyaset bilimci Hamid Sefidgar’a göre ise sonuçlar, Persliler dışındaki toplulukların ve Sünni kitlenin zaferi. Türkler açısından farklı bir dönemin başlangıç umudunu taşıyan Sefidgar “Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanlığı İran’daki Türkler kadar Türk Devletler Teşkilatı için de kazanım. Bunun en önemli göstergesi Zengezur Koridoru olacak. İran’daki rejimin mahiyeti belli. Pezeşkiyan Türklüğünü her fırsatta vurgulayan birisi olarak derin İran’la nasıl bir ilişki biçimi geliştirecek hep birlikte göreceğiz. Ancak İran resmî medya kurumlarında Türklere dönük barbar yakıştırmalarının son bulmasını bekliyoruz. Ayrıca Sünniler için ibadet ve ifade özgürlüğünün gelmesi de bir diğer beklenti. Ayrıca Güney Azerbaycan’a hiçbir resmî yatırım ya da teşvik uygulanmıyor. Girişimlerin tamamı özel. Ayrıca kaynaklar acımasızca sömürülüyor. Bir de bu yağma sebebiyle ağır çevre felaketi yaşıyoruz. Ordu ve Dışişleri gibi alanlarda yetkileri sınırlı olsa da birçok alanda reformlar yapması muhtemel” şeklinde konuştu.
İLK CUMHURBAŞKANI SADR'I HATIRLATTI
İran’da konuştuğumuz isimler yıllardır biriken temel sorunlara dikkat çekti ve Sipah-DMO baskısı, adalet sistemindeki sorunlar ve gelir dağılımındaki sıkıntıların Pezeşkiyan’ı bekleyen en önemli dosyalar olduğunu aktardı. Geçtiğimiz cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmak için başvuran Pezekşiyan’ın adaylığı, Şurayı Nigehban tarafından veto edilmişti. Bu seçimde büyük kitlelerin umudu olarak seçime girmesine izin verilen Pezekşiyan’ın rejimin güç merkezleri ile mi ya da kalabalıkların beklentisine yakın politik tutum ve icraat sergileyeceği merak konusu. Bu doğrultuda Pezekşiyan ile ilgili sistemin açılım taktiği rezervi saklı tutulmakla birlikte pozitif beklenti yüzdesi çok daha yüksek. Türk yoğunluklu bölgelerde 5 Temmuz gecesinden itibaren başlayan kutlamalar dikkat çekerken, İran’ın ilk cumhurbaşkanı Beni Sadr’ın iki yıllık iktidar dönemi ve sivil darbe ile yıkılışı da zihinlerdeki yerini koruyor.
TÜRK BAKANLAR KABİNEYE GİREBİLİR
Mesud Pezekşiyan beş dönemdir milletvekilliği ve bir dönem Sağlık Bakanlığı görevlerinde bulundu. Türk Cumhurbaşkanı Pezekşiyan bütün bu sürçlerde Fars ve Şii olmayan toplulukların temsil haklarını savunan çıkışlarda bulundu. İran siyasetinde ilk defa “Türk’üm ve Türklüğümle iftihar ediyorum” diyen isim oldu. Gazetemize konuşan İran’daki siyasi otoriteler yeni kabine de en az üç ya da dört Türk ve Sünni bakanın yer alabileceği bilgisini paylaştı. Ayrıca Sünni ve Türk valilerin yeni dönemde görev alması bekleniyor. Türk dili, medyası ve en önemlisi eğitiminin yasak olduğu İran’da nüfusun en büyük kesimini temsil eden Türkler yeni dönemin geçmiş politik hataların düzeltilmesini istiyor.
'da Takip Edin!
