Keyif vermeyen dönüşüm! Sesli kitap pazarı 34 milyar dolara ulaşacak

EĞİTİM SERVİSİ İSTANBUL- Günümüzde dijital teknolojinin hayatımızın her alanına girmesi, alışkanlıklarımızı köklü şekilde dönüştürüyor. Müzikten eğitime, günlük hayattan iş dünyasına kadar birçok alanda dijital araçların yaygınlaşması, okuma alışkanlıklarımızı da derinden etkiliyor. Altınbaş Üniversitesi tarafından yapılan çalışma ile dijitalleşmenin kaçınılmaz bir süreç olduğu ve okuma alışkanlıklarımız üzerinde köklü değişikliklere yol açtığı vurgulandı.

Çalışmayı yürüten Dr. Öğretim Üyesi Serdar Ay, dijital cihazlar sayesinde bilgiye erişim hızlandıkça, basılı materyallerin kullanımında belirgin bir azalma gözlemlendiğini aktararak “Araştırmalarımıza göre, basılı kitaplar hâlâ elektronik kitaplara kıyasla daha fazla tercih ediliyor. Yani, dijitalleşmenin artışına rağmen, basılı kitapların sunduğu fiziksel/zihinsel faydanın ve keyfin değerini koruduğu görülüyor” dedi.

Bu süreçte ortaya çıkan sesli kitapların ise sadece görme engelli bireyler için değil, zaman kazanmak isteyen herkes için pratik çözümler sunduğunu ifade eden Serdar Ay “Spor yaparken veya seyahat ederken kitap dinlemek, dijital teknolojinin sunduğu yenilikçi faydalardan biri olarak dikkat çekiyor. Üstelik sesli kitap pazarı dünya genelinde hızla büyüyor. Yapılan tahminlere göre, 2030 yılında küresel sesli kitap pazarının 33,59 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bu büyüme, dijital okuma alışkanlıklarının çeşitlenmesine önemli bir katkı sağlıyor” şeklinde konuştu.

ANLAMAYA OLUMSUZ ETKİ

Araştırma aynı zamanda ekran ve basılı kitaptan okumanın farklı avantaj ve dezevantajlar sunduğunu ortaya koyuyor. Serdar Ay, ekrandan okumanın dikkat dağıtıcı unsurlar (reklamlar, e-Posta uyarıları gibi) sebebiyle anlama performansını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekerek şunları söyledi:

Mesela, Clinton tarafından 2019’da konuya ilişkin daha önce yayınlanmış 38 farklı çalışmanın ele alındığı ve meta-analizinin yapıldığı çalışmanın sonuçlarına göre basılı kitaplardan okumanın, ekrandan okumaya göre daha iyi anlama ve daha yüksek verimlilik sağladığı öne sürülmüştür. Öte yandan, Yaman ve Dağtaş’ın 2013’te yaptığı bir çalışmada, ekrandan okumanın öğrencilerin okuduğunu anlama performansını olumsuz etkilemediğini, ancak uzun ve zor metinlerde ekran üzerinden okuma yapmanın daha karmaşık olduğunu öne sürüyor. Özellikle ekranın kaydırma dinamiği, metinler arasında ilişki kurmayı zorlaştırabiliyor ve okuma sürecini bölüyor.
Uyku düzeni üzerinde ise ekranlardan yayılan mavi ışığın olumsuz etkilerinin gözlemlendiğini aktaran Ay “Yapılan deneyler, mavi ışığın uyku kalitesini artıran melatonin seviyesini baskılayarak biyolojik saati bozduğunu ve uykuya dalmayı zorlaştırdığını ortaya koymuştur. Bu da yatmadan birkaç saat önce ekrandan okumanın sadece zihinsel performans değil, vücut sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler oluşturduğunu gösteriyor” dedi.

KAÇINILMAZ GERÇEKLİK

Ellerinde akıllı telefonlar ve tabletlerle büyüyen Z kuşağının da okuma alışkanlıklarını büyük ölçüde dijital platformlara kaydıracağı öngörülüyor. Serdar Ay “Birçok fayda sunan dijitalleşme kaçınılmaz. Ancak dijital platformlar bilgiye erişimi hızlandırsa da basılı kitapların sunduğu eşsiz deneyimler hâlâ değerini koruyor. Kitap kokusunun verdiği hazzın ekranlardan alınamayacağı çok açıktır” ifadesinde bulundu.