AYM'den imarda kritik karar! Deprem denetiminde bütün sorumluluk kamunun

YEŞİM ERASLAN'IN HABERİ - Danıştay 6. Dairesi, 6 Şubat 2023 depremlerinden sonra da tartışılan “yapı denetimindeki sorumluluk” konusunu Anayasa Mahkemesinin gündemine taşıdı. 2018’de İmar Kanunu’nda yapılan bir değişiklikle, yapı kayıt belgesi verilen yapının depreme dayanaklılığı konusunun malikin sorumluluğunda olduğu hükme bağlandı. Daire, yapı kayıt belgesi verilen yapıların can ve mal güvenliğini temin eden belirli bir standartta yapılıp yapılmadığına yönelik denetim yükümlülüğü getiren herhangi bir yasal düzenleme bulunmamasına karşın, yapının depreme dayanıklılığı konusunda sorumluluğun yapı malikine bırakılmamasının anayasaya aykırı olduğunu iddia etti. İtirazı değerlendiren Anayasa Mahkemesi, kanun hükmünü oy birliğiyle iptal etti.

DEVLETİN GÖREVİ

Düzenleme ile imar mevzuatına aykırı yapılara da yapı kayıt belgesi verilmesinin mümkün olabileceğine dikkat çekilen kararda, yapının depreme dayanıklı olup olmadığı konusunda denetim yapılmamış olsa bile, devletin yaşam hakkının korunması sorumluluğunun bütünüyle ortadan kaldırılamayacağı ifade edildi. Düzenleme ile imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının depreme dayanıklılığı hususunun malikin sorumluluğunda olduğu ifade edilerek yapı denetim görevinin ifa edilmemesinden doğan zararlarından devletin sorumlu olmayacağının hüküm altına alındığına dikkat çekildi. Kararda “Kural uyarınca, yapı kayıt belgesi olan yapılarda bulunanların hayatının olası bir depremden zarar görmesi durumunda bu zararlardan idare sorumlu tutulamayacak. Söz konusu zararların tazmini talebiyle ilgililer tarafından idare aleyhine açılacak tam yargı davasında zararların giderilmesine yönelik lehe karar alma ihtimali de ortadan kalkacak” denildi. İptal gerekçesinde “Yapı kayıt belgesi verilen yapıların insan hayatı yönünden tehlike arz edip etmediğinin denetlenmesi yükümlülüğünün idarece ifa edilmemesinden doğan sorumluluklardan idarenin kurtarılması, idarenin anayasal yükümlülüklerinin kanunla ortadan kaldırılması anlamına gelmekte. Oysa idarenin anayasal yükümlülüklerinin ve bu yükümlülüklerle bağlantılı mali sorumluluklarının kanunlarla ortadan kaldırılması mümkün değil” ifadelerine yer verildi. Kararda, düzenleme ile imar mevzuatına aykırı yapının depreme dayanıklılığının malikin sorumluluğunda olduğu belirtilerek, idarenin gözetim ve denetim yükümlülüğünün devam ettiği bir konuda idare aleyhine tazminata hükmedilmesinin önlenmesinin anayasaya aykırı olduğu belirtildi. Yapı kayıt belgesi alan ve yasal statüye kavuşan binalarda deprem gibi nedenlerde yaşanabilecek zarardan kamu kurumları sorumlu tutulabilecek.