Yumurta fiyatları durdurulamıyor! Dört ayda yüzde yüz zamlandı
En çok tüketilen temel gıda maddesi yumurtada fiyat artışları devam ediyor. Aralık 2024’te 100-120 lira olan 30’lu yumurtanın kolisi bugün marketlerde ortalama 250 liraya yükseldi. Fiyat artışlarında en büyük sebep, ihracat olarak gösteriliyor. Ayrıca üretici ile market fiyat makasının da hızla açıldığı ifade ediliyor.
KAAN ZENGİNLİ - Yumurta fiyatları son aylarda âdeta uçuşa geçti. Aralık ayında 100-120 lira arasında satılan 30’lu yumurta kolisi, bugün marketlerde ortalama 250 lirayı bulmuş durumda. Bazı yerlerde 170-180 liraya bulunabilen yumurtalar, bazı mağazalarda ise 310 liraya kadar çıkıyor. Organik olarak etiketlenen yumurtaların fiyatı ise 400 lirayı aşıyor.
Sektör oyuncuları, yumurta üretiminde problem olmadığını ancak market ve üretici makasının hızla açıldığını ifade ediyor. Ayrıca kış aylarında verimin düşmesi ve ramazan ayında tüketimin artmasının da fiyatlarda etkili olduğu belirtiliyor. Ancak en büyük sebebin ihracat olduğu vurgulanıyor. Bir süre önce ABD’de yaşanan kuş gribi vakaları nedeniyle üretim merkezlerine kilit vurulmuştu. ABD bunun üzerine tüm tüketimini ithal edeceğini açıklamıştı.
KESİNTİ FAYDASI OLMADI
Brezilya ve Güney Kore, Türkiye’den yumurta almaya başladı. Türkiye ile 15 bin ton yumurta alımı için anlaşmaya varıldı. Ancak bu durum iç piyasada fiyatları artırdı. Bunun üzerine yumurta ihracatında fon kesintisi kararı alındı. ABD’ye ihraç edilen yumurtalarda ilk etapta 50 cent ve devamında 1,5 dolar fon kesintisi uygulandı. Bu kesinti kısmen ihracatı yavaşlattı. Ancak ülkede yumurta krizi yaşanması nedeniyle ABD alımdan vazgeçmedi. Durum böyle olunca iç piyasada fiyatlar uçuşa geçti.
ÜRETİCİ-MARKET MAKASI DA AÇILDI
Afyonkarahisarlı yumurta üreticisi Ramazan Öztürk, fiyatların artmasının birkaç temel nedeni olduğunu belirterek, “Kış aylarında doğal olarak tavukların verimi düşüyor. Ramazan ayı da gelince iç piyasadaki tüketim arttı. En büyük etken ise ihracat. ABD’ye olan talep hiç azalmadı. Onlar fiyatlara bakmadan ürün alıyor çünkü kendi ülkelerinde arz yetersizliği var” dedi.
Konya’da bir başka üretici Gökhan Kırman da, “Yurt dışına sattığımızda ürün iadesi, vadeli ödeme gibi sıkıntılar yaşamıyoruz. Peşin para alıyoruz, vergi iadesi de cabası. Ama içeriye verirsek 3-4 ay sonra ödeme alabiliyoruz, bir de ürünün iadesiyle uğraşıyoruz. O yüzden üretici doğal olarak dış pazarı tercih ediyor” ifadelerini kullandı.
İstanbul halinde esnaflık yapan Remzi Saygın da, “Üreticiden tanesi 3 liraya çıkan yumurta markette 9 liraya kadar satılıyor. Bu fark üreticiye değil, zincirdeki aracılara yarıyor. Burada bir fırsatçılık var. Limon ihracatı nasıl durdurulduysa, aynı uygulama yumurta için de düşünülmeli” ifadelerini kullandı.
YUMURTA VERGİYE TAKILIR MI?
Öte yandan ABD’nin yeni gümrük vergi tarifesiyle birlikte Türk yumurtası da vergilendirilecek mi sorusu gündemde. Türkiye’nin yanı sıra Brezilya ve Güney Kore’den de yumurta ithal eden ABD, Türk ürünlerine yüzde 10, Brezilya’ya sıfır ve Güney Kore’ye ise yüzde 26 vergi uyguluyor.
Konuyla ilgili net bir karar verilmedi. ABD Tarım Bakanı Brooke Rollins, ABD Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan yeni gümrük vergilerinin yumurta ithalatına da uygulanabileceğini belirtirken, uzmanlar yumurta fiyatlarının tekrar yükselmesine neden olabileceğini söyledi. Uzmanlar, eğer ihracat bu hızla devam ederse, önümüzdeki günlerde tanesi 10 lirayı aşan yumurta fiyatlarıyla karşılaşabileceğimizi belirtiyor.
YILDA 20 MİLYARDAN FAZLA ÜRETİM VAR
Türkiye’de yılda 20 milyardan fazla yumurta üretimi gerçekleştiriliyor. Kişi başı yumurta tüketimi ise yıllık 220 adet olup, aya vurulduğunda 18 yumurtaya denk geliyor. Rakamlardan da görüldüğü üzere yumurta, Türk toplumunun temel tüketim maddesi olarak öne çıkıyor. Ülkemizdeki yumurta üretim merkezleri şunlardır: Afyon, Konya, Balıkesir, Bolu, Adana, Gaziantep ve Manisa.
55 ÜLKEYE İHRACAT YAPILIYOR
Türkiye, yumurta üretiminin yaklaşık yüzde 20’sini ihraç ediyor. İhracat yapılan ülke sayısı son yıllarda artış göstererek %55’e yükseldi. Toplam yapılan yumurta ihracatı 3,5-4 milyar civarında.
Başlıca ihracat pazarları arasında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Irak, Umman ve Suriye bulunuyor. 2025 yılı için ise ihracatın 500 milyon dolara çıkarılması hedefleniyor.
ABD 15 BİN TON ALACAK
Türkiye’nin ABD’ye yumurta ihracatı, son dönemde önemli bir artış gösterdi. 2024 yılında, ABD’ye yaklaşık 6,2 milyon düzine (yaklaşık 74,4 milyon adet) yumurta ihraç edildi. 2025 yılı Şubat ayında başlayan yeni bir anlaşma kapsamında ise, Temmuz ayına kadar toplam 15.000 ton yumurtanın ABD’ye gönderilmesi planlanıyor. Bu miktar, yaklaşık 280 milyon adet yumurtaya denk geliyor. Bu ihracatın Türkiye’ye yaklaşık 26 milyon dolar gelir sağlaması bekleniyor. ABD, Türkiye’den alacağı yumurtayı daha da artıracağını belirtmişti.
'da Takip Edin!
