Elektrikli otomobiller bombaya dönüşür mü? Çağrı cihazlarındaki patlamanın ardından merak konusu oldu

ÖMER TEMÜR / ALİ ÇELİK- İsrail’in saldırısından sonra gözler cep telefonu, akıllı saat ve tablet gibi internete bağlanabilen lityum temelli batarya cihazlara çevrildi. “Acaba aynı zamanda akıllı bir cihaz olan otomobil bomba gibi patlatılabilir mi?” Bu sorunun cevabını Elektrikli ve Hibrit Araçlar Derneği (TEHAD) Başkanı Berkan Bayram’dan aldık. Bunun bir komplo teorisi olacağını ifade eden Bayram “Bahsi geçen çağrı cihazlarının üretim ve tedarik süreçlerindeki kontrolsüzlükler, aslında bu komplo teorilerinin de çöküş noktası. Evet, üretim sürecini kontrol edilemeyen her akıllı cihaz bir tehdit unsuru olabilir. Fakat; otomotiv endüstrisi bu kadar basit ve kolay müdahale edilebilir bir sanayi değil. Ayrıca güvenlik tedbirleri, kontroller hem parça tedarikçilerinde hem montaj yapılan fabrikalarda ayrı ayrı aşamalarda çok üst düzeyde yapılıyor” dedi.

HACK’LENİR AMA PATLATILAMAZ

Lityum tabanlı batarya kullanan elektronik ve akıllı cihazların bütün evlerde, iş yerlerinde, caddelerde hayatın olduğu her yerde bulunduğunu hatırlatan Bayram şunları söyledi:

Mesela otobüs durağının yanında park hâlinde bekleyen 8-10 tane elektrikli scooter olduğunu düşünelim. Bunlara uzaktan erişim mümkün, sistemleri hack’lenebilir. Elektrikli ve hibrit yani batarya destekli çalışan akıllı bütün araçlara zor olsa da uzaktan müdahale ile kullanıcıların erişimi engellenebilir. Kişisel verilere ulaşılabilir. Bu durum en fazla araca erişim noktasında problem çıkarır. Bataryalar bomba gibi uzaktan sinyalle patlatılamaz. Yapısı ve üretimde kullanılan materyaller zaten buna uygun değil. Lübnan’da gerçekleşen saldırıda cihazların içine imalat aşamasında patlayıcı yerleştirildiği belirtiliyor. Otomotiv endüstrisinde özellikle ev araçların imalatında güvenlik ve kontrol çok üst düzeyde. Bu noktada elektrikli ve hibrit araç kullanan herkes rahat olabilir.

MİKRODALGAYLA BİLE...

GAİS Siber Güvenlik Genel Müdürü Osman Doğan da İsrail’in Lübnan’da yaptığı saldırıyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
Üretim aşamasında patlayıcı yerleştirildiği görülüyor. Kullanılan cihazlar Motorola. Bunlar 433 MHZ’de çalışıyor. Düzenek üretim aşamasında yerleştirilmiş. Uzaktan sinyalle ısınmayı tetikleyerek bu şekilde cihazı patlatabilirsiniz. Bunu mikrodalga silahlarla da yapabilirsiniz. Uzaktan belirli bir alana sinyal göndererek cihazları patlatmanız mümkün. Mesela drone uçurarak bu tür bir saldırıyı gerçekleştirebilirsiniz. Bu cihazlar Türkiye’de de doktorlar, maden işçileri, güvenlik görevlileri tarafından da kullanılıyor.

DOKTOR ÖNLÜKLERİNE CİHAZ

Yakın tarihin ilginç siber saldırılarla dolu olduğunu belirten Doğan şöyle devam etti: İsrail, Filistinli doktorların hastanelerde kullanmak için satın aldığı önlüklere üretim aşamasında çip yerleştirdi. Böylece doktorların konumunu nokta atışı tespit ederek o bölgeyi bombaladı. İlginç bir örnek de ABD’nin el-Kaide ile mücadelesinde yaşandı. El-Kaide’nin online dergisi var. Terör örgütünün web sitesinde bomba yapımı anlatılıyordu. Hacker’lar bu web sitesini hack’leyip bomba yapımında kullanılan maddelerin ölçü miktarını değiştirdi. Böylece militanlar bomba yaparken kendini patlattı.

KORSAN YAZILIMLA SİSTEM DEVRE DIŞI KALDI

Bomba imha uzmanı Ercüment Köseoğlu İsrail’in saldırılarını şöyle değerlendirdi: Çağrı cihazlarında batarya yönetim sistemi dediğimiz BMS olarak adlandırılan sistem, aşırı ısınmaları engelleyip cihazın çalışmasını sağlıyor. Herhangi bir yazılımla BMS sistemini iptal edecek, devre dışı bırakacak düzenek yerleştirildiği takdirde ki bunu yaptılar, lityum pillerin aşırı derecede ısınması sonucu patlama meydana geliyor. Eş zamanlı olmasının sebebi çok kısa sürede ısınmasından kaynaklı. 15 saniye ile 2 dakika içinde olabileceğini düşünüyoruz. Ayrıca batarya ve cihaz üretilirken devre dışı bırakacak yazılım baştan yapılmış olabilir. Çağrı cihazının bataryası, telefonun bataryasına göre daha tehlikelidir.