Siyasi harita nedir? Fiziki harita nedir, özellikleri nelerdir? Türkiye siyasi haritası

Türkiye siyasi ve fiziki haritalarının kapsadığı unsurları ve haritalardaki farkları merak edenler konuya ilişkin araştırma yaparak meraklarını gideriyor. 

TÜRKİYE SİYASİ HARİTASI NEDİR?

• Türkiye Siyasi Haritası, Türkiye'nin illerini, sınırlarını ve önemli şehirlerini gösteren bir haritadır.
• İllerin gerçek yüzölçümlerinin belli oranda küçültülmesiyle oluşturulan bu harita, kuşbakışı düzlem üzerinden çizilmekte olup siyasi mercekli harita olarak da adlandırılır.
• Türkiye, 81 ilden oluşur. Her bir ilin farklı renklerle veya sınır çizgileriyle gösterildiği haritalarda, illerin başkentleri, büyük şehirleri ve komşu ülkeler de yer alır.
• Ayrıca Türkiye'nin kara, deniz ve hava sınırları da siyasi haritada belirtilir.

Türkiye Yer Şekilleri Haritası, 

Türkiye'nin komşuları;

• Gürcistan,
• Ermenistan,
• Azerbaycan (Nahçıvan),
• İran,
• Irak,
• Suriye,
• Yunanistan
• Bulgaristan'dır.
• Türkiye Siyasi haritasında yeryüzü şekilleri gösterilmez.
• Siyasi haritalar, coğrafi sınırların yanı sıra, hükümetlerin ve uluslararası ilişkilerin nasıl şekillendiğine dair bilgi de verebilir.
• Siyasi haritalar, ova, dağ, plato gibi yeryüzü şekillerini yansıtmaz.

FİZİKİ HARİTA NEDİR?

Fiziki harita, bir bölgenin yüzey şekillerini, doğal özelliklerini ve coğrafi yapısını gösteren harita türüdür. Bu haritalarda, dağlar, vadiler, göller, denizler, nehirler, ormanlar, çöller gibi doğal unsurlar farklı renk ve işaretlerle belirtilir.

Fiziki haritalar, genellikle arazinin yükselti durumu, su kaynakları ve doğal peyzaj hakkında bilgi verir. Fiziki haritalarda;  

• Yükseklik (Eğim) ve Alçaklık: Renkler ve konturlar (eğri çizgiler) ile gösterilir.
• Su Kütleleri: Okyanuslar, denizler, göller ve nehirler gibi su kaynakları mavi renk ile temsil edilir.
• Topografya: Dağlar, vadiler, ova ve plato gibi farklı arazi şekilleri gösterilir.

Fiziki harita, bir bölgedeki yer şekillerinin dağılımını, dağların, ova ve vadilerin nerelerde bulunduğunu, su kaynaklarının yerini ve diğer doğal öğeleri göstererek, coğrafyanın fiziksel yapısını anlamaya yardımcı olur. 

Türkiye Fiziki Haritası

FİZİKİ HARİTA ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Fiziki harita, bir bölgenin doğal özelliklerini gösteren harita türüdür. Fiziki haritalar, doğa ve coğrafya hakkında bilgi verirken, doğal kaynakları ve çevreyi anlamak için başvurulabilecek bir kaynaktır. Fiziki haritalarda gösterilen başlıca unsurlar şunlardır:

1. Yer şekilleri: Dağlar, vadiler, denizler, göller, akarsular, çöller gibi doğal yer şekilleri gösterilir.

2. Yükseklik: Dağların ve ova alanlarının yükseklik farkları kontur çizgileri ve renk tonları ile belirtilir.

3. Su kaynakları: Göller, nehirler, denizler gibi su kütleleri mavi tonlarla gösterilir.

4. Renk kullanımı:

   • Yeşil: Düzlükler, ova ve alçak alanlar.
   • Kahverengi: Dağlar ve yüksek alanlar.
   • Mavi: Su kaynakları (deniz, göl, nehir).

5. Topografik detaylar: Arazi şekillerinin detayları, yer şekillerinin yükseltileri, eğimleri ve doğal yapıları gösterilir.

Türkiye'nin fiziki haritası, ülkenin zengin doğal çeşitliliğini, dağlarını, ovalarını, akarsularını ve göllerini tanımak için önemli bir kaynaktır. Bu harita, hem yer şekillerini anlamak hem de coğrafi konumların etkilerini incelemek için kullanılır.

FİZİKİ HARİTA ANLAMI NEDİR? 

Fiziki haritalarda renkler, yer şekillerini ve doğal özellikleri göstermek için kullanılır. Her bir renk, belirli bir coğrafi özelliği temsil eder ve bu renkler, haritadaki öğeleri kolayca ayırt etmeyi sağlar. Türkiye'nin veya genel olarak bir bölgenin fiziki haritasında kullanılan bazı yaygın renkler ve anlamları şu şekildedir:

1.  Mavi: Su Kütleleri: Göller, denizler, okyanuslar ve nehirler gibi su kaynaklarını gösterir.
2. Koyu mavi, denizleri ve okyanusları belirtirken, daha açık mavi gölleri ve nehirleri temsil eder.
3.  Yeşil, alçak yükseklikler ve düzlükleri belirtir; ova, çöl, alçak arazi gibi yerler yeşil renkte gösterilir.
4.  Alçak araziler genellikle açık yeşil ile gösterilirken, daha verimli ve nemli alanlar daha koyu yeşil olabilir.
5.  Kahverengi, dağlar ve yüksek tepeleri belirtir.  Dağ sıraları, yüksek platolar ve volkanik alanlar kahverengi ile gösterilir.
6.  Yüksek dağlar genellikle daha koyu kahverengi ile, alçak dağlar ise açık kahverengi tonlarıyla gösterilir. Kahverengi tonları, yer şeklinin yüksekliğine göre değişir.
7.   Bej ve sarı: çölleri ve kurak alanları gösterir.  Çöl veya yarı çöl alanlar, genellikle bej ya da sarı tonlarıyla temsil edilir. Arazinin kuraklık durumuna göre tonlar değişebilir; daha kuru ve çorak alanlar sarı, daha nemli bölgeler ise bej tonlarında gösterilebilir.
8.  Buzullar, beyaz renk ile gösterilir. Özellikle yüksek dağlarda ve kuzeydeki soğuk bölgelerde bu renk kullanılır.
9.  Açık ve koyu yeşil, kahverengi ve sarı tonları:  Ağaçlık bölgeler genellikle koyu yeşil tonlarında gösterilir. Ormanlar dışında kalan diğer bitki örtüsü bölgeleri daha açık yeşil veya kahverengi tonlarıyla gösterilebilir.

Bu renkler, haritanın okunabilirliğini artırmak için sistematik bir şekilde kullanılır. Yükseklik farkları, yer şekillerinin belirginleşmesi ve doğal kaynakların görünürlüğü için bu renkler çok önemlidir. Renkler, haritanın detaylarını anlamanızı kolaylaştırırken, coğrafi bölgelerin özelliklerine dair bilgi verir.

Haritalar cografyaharita.com'dan alınmıştır. 

SİYASİ VE FİZİKİ HARİTA ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Siyasi ve fiziki harita arasında, göstermesi amaçlanan özellikler, verilen bilgilerin türü, kullanım alanları, sınırlar ve çizgiler, kullanılan renkler bakımından farklılıklar görülür. 

1. Göstermesi amaçlanan özellikler

• Siyasi ve fiziki harita arasındaki farklar, haritaların gösterdiği coğrafi özelliklere dayanır. 
• Siyasi haritalar, ülkelerin siyasi sınırlarını gösterir. Ülkeler, eyaletler, şehirler ve diğer idari birimler arasındaki sınırlar belirtilir.
• Siyasi haritalarda başkentler, büyük şehirler, politik bölgeler ve deniz yolları gibi bilgiler de yer alır.
• Fiziki haritalar, Bir bölgenin doğal coğrafi özelliklerini gösterir. Dağlar, vadiler, ova, nehirler, göller, denizler, çöller ve ormanlar gibi yer şekillerini içerir. Topografya ve doğal peyzaj üzerine odaklanır.
• Fiziki haritalar, yükseklik, eğim ve yer şekilleri gibi doğal verilerle ilgili bilgi verir.

2. Görsel özellikler ve kullanılan renkler

• Siyasi haritalarda sınırlar, şehirler, başkentler gibi siyasi bilgiler genellikle net çizgiler ve simgelerle gösterilir.
• Renkler, genellikle ülkeler veya idari bölgeler arasında farklılık göstermek için kullanılır.
• Siyah, mavi, kırmızı gibi renkler genellikle sınır çizgileri ve yerleşim yerlerini belirtmek için kullanılır.
• Fiziki haritalarda doğal özellikler renklerle temsil edilir. Örneğin, dağlar için kahverengi, su kütleleri için mvi, ormanlar için yeşil gibi renkler kullanılır.
• Eğri çizgiler (konturlar) ile yükseklik ve alçaklık arasındaki farklar belirginleştirilir.

 3. Verilen bilgiler

• Siyasi haritalar, bir bölgenin politik yapısını ve idari sınırlarını gösterir. Ülke sınırları, başkentler, şehirler ve bölgesel sınırlar gibi siyasi veriler içerir.
• Fiziki haritalar, doğal yapıları gösterir. Örneğin, dağlar, göller, nehirler, çöller ve toprak yapıları gibi coğrafi unsurlar bu haritada yer alır. Yükseklik farkları ve yer şekilleriyle ilgili detaylar içerir

4. Kullanım alanları

• Siyasi haritalar, uluslararası ilişkiler, devletler arası anlaşmalar, siyasi analizler gibi konularda kullanılır. Eğitimde, siyasi coğrafya ve bölgesel analizler için kullanılır.
• Fiziki haritalar, doğal çevreyi anlamak, yer şekillerinin etkilerini görmek ve doğa bilimleri ile ilgili çalışmalarda kullanılır. Örneğin, jeoloji, topografya, su kaynakları yönetimi gibi alanlarda faydalıdır.

5. Sınırlar ve çizgiler 

• Siyasi haritalarda ülke sınırları, eyalet sınırları net bir şekilde çizilir. Düzgün çizgiler ile sınırlar belirtilir.
• Fiziki haritalarda sınırlar yoktur, ancak yer şekilleriyle ilgili kontur çizgileri (eğri çizgiler) kullanılarak yükseklik farkları gösterilir.
• Doğal sınırlar (dağlar, denizler) daha belirsiz şekilde temsil edilir.

Siyasi ve fiziki haritaların farklarını özetleyecek olursak; 
Siyasi harita, insan yapısı ve sınırlar üzerine yoğunlaşır ve siyasi/idari düzeni gösterir.
Fiziki harita, doğal özellikler ve yer şekillerine odaklanır, doğanın yapısını yansıtır.
Her iki harita türü, farklı coğrafi bilgileri anlamak ve analiz etmek için kullanılır ve birbirini tamamlayıcı özelliklere sahiptir.

TÜRKİYE’NİN MATEMATİK KONUMU NEDİR?

Paralel ve meridyenlere bakılarak bulunan matematik konum, bir yerin Dünya üzerindeki konumunu belirler. Türkiye matematiksel konum olarak 26° - 45° doğu paralelleri ve  36°-42° kuzey paralelleri arasındadır. Ayrıca ülkemiz konum olarak Ekvatorun kuzeyinde bulunmaktadır. Başlangıç meridyeninin ise doğusunda yer almaktadır. Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’nin konumu orta kuşakta bulunur.