Zirai don felaketinin yol açtığı sorunlar: Tarımı nasıl etkiler?

Zirai don çiftçilikle ilgilenen vatandaşların gündeminde yer alıyor. Baharda çiçek açan pek çok meyve ve bitkinin zarar görmesine yol açan zirai don, tarım üzerinde ciddi etkiler bırakıyor.
Hava sıcaklığının bitkilerin dayanamayacağı seviyeleri düşmesi nedeniyle ortaya çıkan zirai don, bitki örtüsü ve tarım üzerinde ciddi etkileri oluyor.
ZİRAİ DON FELAKETİNİN YOL AÇTIĞI SORUNLAR
Zirai don oluşumu coğrafi ve meteorolojik koşullara bağlı olarak değişiyor. Özellikle çiçeklenme ve meyve verme döneminde yaşanan don olayları, ürünlerin tamamen kaybedilmesine yol açabiliyor.
Hava sıcaklığının 0°C’nin altına düşmesiyle birlikte tarım ürünlerinde fiziksel hasara neden olur.
Soğuk hava bitki dokularındaki hücre suyunun donmasına neden olur bu da hücrelerin ölmesine yol açar.
Çiçeklerin kuruması, yaprakların kararması ve yeni filizlerin donması yaygın belirtileri arasında yer alıyor.
Bu da sezon boyunca alınacak mahsulün ciddi miktarda azalması anlamına geliyor.
SICAKLIK SIFIRIN ALTINA İNİNCE BAŞLIYOR
Sıcaklıkların 0°C’nin altına düşmesiyle başlar ancak etkisi bitki türüne ve gelişim evresine göre değişiyor.
Hafif don 0°C ile -2.2°C hassas sebzeler ve fidelere zarar veriyor. Orta don -2.2°C ile -4.4°C arasında meyve ağaçlarının çiçeklerini ve genç filizlerini etkilemekte.
Şiddetli don ise -4.4°C arasında yaygın hasara yol açıyor.
Sıcaklıkların düşüş hızı ve etkili olma süresinin de don oluşmasında etkisi olduğu biliniyor.
Örneğin kayısı ve kiraz gibi erken çiçek açan ürünler, -2°C zarar görürken elma ve ceviz -4°C'ye kadar dayanabiliyor.
TARIM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Zirai don, tarım sektöründe hem kısa hem de uzun vadeli etkilere neden oluyor.
Don tehlikesinin yaşandığı bölgede sıcaklıklara bağlı olarak ürünlerin tamamı veya bir kısmının yanıp yanmadığına bağlı olarak değişebilir.
Ürünlerin zirai don nedenli hasar alması nedeniyle gıda enflasyonu, ürün kıtlığı ve yaz aylarında yaşanacak meyve ve sebze fiyatlarını yükseltebilir.
Uzun vadede ağaçların fizyolojik yapısında bir hasar oluşması durumunda üretime etkisi yıllarca sürebilir.
MEYVE SEBZE FİYATLARI ARTABİLİR
Üretimde yaşanan azalma doğrudan tüketici fiyatlarına yansır. Özellikle kayısı, şeftali, incir, ceviz, kiraz ve üzüm gibi ürünlerin zirai dondan etkilenmesi fiyatlarında ciddi artışa yol açabilir. Tüketici fiyatlarına etkisi önümüzdeki aylarda netlik kazanacak.
ZİRAİ DON İÇİN ÖNLEM ALINABİLİR Mİ?
Riske karşı alınabilecek önlemler arasında rüzgar makineleriyle sıcak hava sirkülasyonu sağlamak, saman yapmak ve damla sulamayla toprağı nemli tutmak gibi popüler yöntemler uygulanıyor.
Ancak küçük ölçekli çiftçilerin uyguladığı yöntemler oldukça kısıtlı. Bu nedenle çiftçilerin Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında don teminatlı sigortalar yapması öneriliyor.