Akşemseddîn hazretleri hakkında birkaç kelime...

Osmanlı Sultanı İkinci Murâd Hân, Hâcı Bayram-ı Velî'yi son derece severdi. Devlet işlerinden fırsat buldukça, sık sık ziyâretine giderdi. Yine bir def'asında, dört yaşındaki oğlu Şehzâde Mehmed ile beraber Hâcı Bayram-ı Velî'ye gelip, elini öptüler. Sultan Murâd Hân, sohbet sırasında Hâcı Bayram-ı Velî'ye: "Efendim, İstanbul'u alıp, kâfir diyârını İslâmın nûru ile nûrlandırarak, çan sesleri yerine ezân seslerinin yükselmesini arzû ederim. Bu husûsta duâlarınızı beklerim" dedi. Hâcı Bayram-ı Velî: "Allahü teâlâ, ömrünüzü ve devletinizi ziyâde etsin. Yalnız, İstanbul'un alındığını ne sen, ne de ben görebileceğiz" dedi. Sonra, bir köşede oynayan Şehzâde Mehmed (Fâtih) ile hizmet için kapı eşiğinde bekleyen Akşemseddîn'i göstererek buyurdu ki: "Ama şu çocukla bizim köse görürler." *** Akşemseddîn hazretleri yüksek bir ahlâk sâhibi idi. Tasavvufda yetişmiş büyük bir velî ve rehber olduğu gibi, diğer ilimlerde de büyük bir âlim idi. Bu husûs, yazmış olduğu eserlerin tetkîkinden açıkça anlaşılmaktadır. Ayrıca zamanındaki medrese tahsîlini tamâmlamış olup, şu eserleri de okuyup tetkîk etmiştir. Arapça'nın büyük lügatlarından Ebû Nasr bin Hammâd el-Cevherî'nin "Sıhâh"ını, Hanefî mezhebi fıkıh bilgilerini anlatan "El-İhtiyâr li-ta'lîlil-Muhtâr", "Kunyetül-Fetâvâ", "Tavzîhul-Fıkıh", "Mecmûatül-Bahreyn", "Şerh-i Hidâye" ve Fahrul-İslâm Pezdevî'nin eserlerini okumuştur. Fetvâ kitaplarından: "Hülâsatül-Fetâvâ", "Fetâvâ-i Kâdîhân" ve "Hızânetül-Fetâvâ"yı okumuş, tetkîk etmiştir... *** Bulunduğu yerde onun tasavvufa merâkını bilenler, ona, zamanın büyük velîsi, Hâcı Bayrâm-ı Velî hazretlerine gitmesini tavsiye ettiler. Bir gün Akşemseddîn, Ankara'ya giderek, Hâcı Bayrâm-ı Velî ile görüştü. Bu gidişinde henüz talebesi olmadı. Akşemseddîn (rahimehullah), 840 (m.1436) senesinde meşhûr Velî Şeyh Zeynüddîn hazretlerine talebe olmak için Haleb'e gitti. Haleb'e vardığında bir rüyâ gördü. Rüyâsında, boynuna bir zincir takılmış ve kendisi zorla Ankara'da Hâcı Bayrâm'ın eşiğine bırakılmıştı. Zincirin ucu ise, Hâcı Bayrâm-ı Velî'nin elinde idi. Bu rüyâ üzerine, Akşemseddîn yaptığı hatâyı anladı ve hemen Ankara'ya geri dönmek için yola çıktı. Ankara'ya gelip, Hâcı Bayram-ı Velî'nin dergâhına gidince, onun, talebeleriyle beraber tarlada olduğunu öğrendi. Hemen tarlaya gitti. Hâcı Bayrâm-ı Velî, onu görmesine rağmen, hiç iltifât etmedi. Akşemseddîn, diğer talebeler gibi tarladaki yabânî otları temizledi. Yemek vakti gelince, yine Akşemseddîn'e kimse iltifât etmedi. Hâcı Bayrâm-ı Velî, hâzırlanan yemeği, orada bulunan talebelerine taksîm etti. Artakalan yemeği köpeklere verdi. Akşemseddîn, nefsine; "Sen buna lâyıksın" diyerek, köpeklerin önüne konan yemekten yemek istedi. Hâcı Bayrâm-ı Velî, onun bu tevâzuuna dayanamayarak: "Köse, kalbimize girdin, gel yanıma" dedi ve ona iltifâtlar etti, kendi sofrasına oturttu. Sonra ona; "Zincirle zorla gelen misâfiri böyle ağırlarlar" diyerek onun rüyâsından haberdâr olduğunu belirtti. Akşemseddîn buna çok sevinerek, kendini onun irfân meclisine verdi ve tasavvuf yolunun bütün inceliklerini öğrendi. Kısa bir süre sonra Hâcı Bayrâm-ı Velî, ona icâzet (diploma) verdi. Bu konuda şöyle bir şey anlatılır: "Bir gün Hâcı Bayrâm-ı Velî'ye; "Bazı talebelere kırk yıldır hilâfet vermediniz. Akşemseddîn'e ise kısa bir zaman zarfında hilâfet verdiniz. Bunun hikmeti nedir?" diye sordular. Hâcı Bayrâm-ı Velî de: "Bu, bir zeyrek kösedir. Her ne görüp duydu ise, hemen inandı. Sonra, hikmetini yine kendisi anladı. Fakat yanımda kırk yıldan beri hizmet eden bu talebeler, hemen gördüklerinin ve duyduklarının aslını ve hikmetini sorarlar. Ona hilâfet verilişinin sebebi budur" dedi. *** Akşemseddîn hazretleri, çok talebe yetiştirmiştir. Bunlar arasında zâhirî ve bâtınî ilimleri çok iyi bilen yedi oğlu da vardı. Bu oğulları şunlardır: Muhammed Sa'dullah, Muhammed Fazlullah, Muhammed Nûrullah, Muhammed Emrullah, Muhammed Nasrullah, Muhammed Nûrul-Hudâ ve Muhammed Hamîdullah. Akşemseddîn'in (rahimehullah) halifeleri ise şunlardır: Muhammed Fazlullah, Harîzatüş-Şâmî Mısırlıoğlu, Abdürrahîm Karahisârî, Muslihuddin İskilibî ve İbrâhîm Tennûrî... [Hepsine Allahü teâlâdan rahmetler diliyor; ayrıca âhiret'te onları bize şefâatçi yapmasını tazarru' ve niyâz ediyoruz.]