Bazı büyüklerin sözleri

Dünkü makâlemizde, "Büyüklerin sözleri sözlerin büyükleridir" deyip İmâm-ı Rabbânî, Bâyezîd-i Bistâmî ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî gibi bazı büyüklerin sözlerini nakletmiştik. Bugün de iki kıymetli zâtın bazı sözlerine yer vereceğiz... İMÂM-I BİRGİVÎ'NİN VASİYETİ "Kardeşlerime, evlâdıma ve âhiret yolcularına vasiyetimdir ki: Allahü teâlânın emrettiği şeyleri yapınız. Kazâya kalmış namâzlarınızı kılınız, kazâya kalmış zekâtlarınızı veriniz, oruçlarınızı tutunuz. Üzerinize farz oluyorsa hac yapınız. Her müslümânın öğrenmesi farz-ı ayn olan ilmihâl bilgilerini öğreniniz. Âlimlerin sohbetine devâm ediniz. Güvenilir ve sağlam âlimlerin fetvâlarıyla amel ediniz. Herkesin fetvâsıyla amel etmemelidir. Allahü teâlânın ismi anıldığı zaman "Teâlâ ve Tebâreke" veya "Azze ve Celle", "Sübhânallah" , "Celle celâlüh" diyerek ta'zîm ediniz. Resûlullah'ın ve diğer Peygamberlerin isimleri anıldığı zaman salevât getirmelidir. [Yazarken de bunları açık yazmalıdır.] Diğer âlimler ve meşâyıh anıldığı zaman, "rahmetullahi aleyh" demelidir. Hocasına da hürmet göstermelidir. Yol göstermek hâriç, hocanın önünden yürümemelidir. Ondan önce söze başlamamalı ve yanında çok konuşmamalıdır. Hizmetini severek yapmalıdır. Her yerde hocanın rızâsını gözetmelidir. Akrabâyı ziyaret etmeli, sıla-i rahmi, akrabâ ziyâretini terk etmemelidir. Anne ve babanın da haklarını gözetmeli, onlara karşı yüksek sesle konuşmamalı ve kızgın bakmamalı, günâh olmayan emirlerini yapmalıdır. Dövmesine ve bağırmasına sabretmelidir; karşılık vermemelidir. Komşuların haklarını da gözetmeli, kokulu bir yemek pişirince, bir miktârını komşulara vermelidir. Mümkün olduğu kadar komşuların ihtiyâcını görmeli ve zarara uğradılarsa yardım etmeli ve iyilik gelirse sevinmelidir. Diğer dîn kardeşlerini de sevmelidir. Kusûrlarını mümkün mertebe affetmelidir. Müdâhene etmemeli, ya'nî dünyâlık ele geçirmek için dîni vermemeli. Gerekirse müdârâ etmeli, ya'nî dîni ve dünyâyı korumak için dünyâlık vermelidir. Müdârâ, zararı gidermek için olur. Çok gülmekten, faydasız konuşmaktan sakınmalıdır. Alışverişte dînin emirlerine uymalı ve cemâate devâm etmelidir. Bid'atlerden sakınmalı. Misvâk kullanmaya devâm etmeli. Çoluk-çocuğuna ilmihâlini (lâzım olan dîn bilgilerini) öğretip, İslâmiyete uymayan şeylerden korumalı ve sakındırmalıdır." SEYYİD CEMÂLEDDÎN ARVÂSÎ'NİN NASÎHATİ "Günâh işleyince hemen kalb ile tevbe ve dil ile istiğfâr eyle. Tevbeyi aslâ geciktirme. Bir işi yaparken kalbin râhat etmezse, sıkılırsa, çarparsa o işi terk et. Bütün tâatlerini, ibâdetlerini kusûrlu bil; hakkıyla yapamadığını düşün. Çok yeme, az da yeme. Yemekte i'tidâl üzere ol. Her işte iyi niyet yap. Kalb ile hâlis [Allahü teâlâ emrettiği için] niyet etmedikçe, hiçbir ibâdete başlama. Fâidesiz, hele zararlı olan şeylerle vakit geçirme. Arkadaşlarınla lüzûmlu şeyleri öğrenecek ve öğretecek kadar görüş, diğer vakitleri ibâdet ile kalbi temizleyecek şeylerle geçir. Dost, düşmân herkesi güler yüzle ve tatlı dille karşıla, hiç kimse ile münâkaşa etme. Herkesin özrünü kabûl et, kabâhatlerini afv et, zararlarına karşılık yapma. Az konuş, az uyu ve az gül. Her işi Allahü tealâyâ havâle et; fakat sebeplerin tesîr etmesini Allahü teâlâdan bekle. Hiçbir farzı kaçırma ve geciktirme. Hep kendini düşünme, Allahü teâlâdan başka kimseye güvenme. Evlâd ve âile ile dâimâ tatlı sözlü ve güler yüzlü ol. Onlarla da zarûret miktârı, haklarını ödeyecek kadar görüş. Kavuştuğun hâlleri herkese söyleme. Makâm ve servet sâhipleri ile çok görüşme. Her hâlinde sünnete uymaya ve bid'atlerden sakınmaya çalış. Sıkıntılı zamanlarda Allahü teâlâdan ümîdini kesme, hiç üzülme. Sıkıntılı ve ferahlık zamanlarında, hâlinde bir değişiklik olmasın. Varlık ve yokluk zamanları hâlini değiştirmesin. Selef-i sâlihinin hâllerini her vakit oku. Garîbleri, fakîrleri ziyâret et. Hiç kimseyi gıybet etme, çekiştirme, gıybet yapana mâni ol. Emr-i ma'rûfu ve nehy-i münkeri, yâni nasîhati elden kaçırma. Fakîrlere, mücâhidlere mal ile yardım et. Hayır ve hasenât yap. Günâh işlemekten çok kork. Fakîrlikten korkarak, hasîslik yapma. Fakîr olunca üzülme. Allahü teâlâ servet te ihsân eder. Mürşidinin sohbetinde yanında edepli olmaya çalış. Ondan ancak edepli olan istifâde eder. Bunu aslâ unutma."