Amerika'da din eğitimi

Amerika'da devletin ilk ve orta dereceli okullarında din dersi verilmez. Sadece, tarih dersinde dünyadaki dinler hakkında belli başlı bilgiler okutulur. Fakat, meselâ okul sonrası klüp faaliyetleri arasında tıpkı satranç, tarih, tiyatro, matematik klüpleri gibi "Hıristiyan dostluk klüpleri" de vardır. Okulun dershânelerinden birinde, öğretmenlerden birinin rehberliğinde, okulun âlet edevâtını kullanarak faaliyet göstermelerinde -okul sonrası saatler olduğu için- bir beis görülmez. Özel okul statüsünde olan Katolik, Protestan ve Musevî liseleri adları üzerinde dinî ve dünyevi eğitimi beraber yürütürler. Bu okullar uygulayacakları din eğitimi müfredatını belirlemek konusunda hürdürler. Devletin lâikliği onları bağlamaz. Meselâ, bir Katolik lisesinin giriş kapısında şu cümle görülebilir: "Bu kapıdan giren herkes bilsin ki İsa buranın bânisidir. Görünmez ama, her dershânede hazır olan öğretmen odur." Okulun her tarafına irili ufaklı heykeller, haçlar yerleştirilmiş, okul bahçesinde bir de küçük kilise inşa edilmiştir. Devlet okullarında kıyafet serbesttir, her öğrenci istediği gibi giyinir gider, dinî okullarda ise forma mecburiyeti vardır. Yüksek tahsil sahasında yüzlerce Katolik üniversitesinin eğitim vermekte olduğunu da söyleyelim. Hepsi de özel okullardır. Çocukların alacağı din eğitimi konusunda sorumluluk ailelere aittir. Bir de toplumun yönlendirmesi, hatta baskısı vardır. Toplum yerine "cemaat" desek belki daha doğru olacaktır. Bu konuda cemaat ailenin üye olduğu kilise ve çevresidir. Amerika'da çocukların dinî eğitimini mâbedler organize eder. Nüfusun yüzde 70'i bir kiliseye veya havraya üyedir. (2000 senesinde yapılan sayım sonuçlarına göre.) Bir kiliseye veya havraya mensup ailelerin çocukları ilkokulla birlikte din eğitimine de başlar, papaz yahut haham tarafından haftada bir gün olmak üzere verilen din derslerini alır. Kurslar ya Pazar günleri yahut hafta içi bir gün okul sonrasındadır. Çocukların bu kurslara devam etmesi için kanunî bir mecburiyet yoktur, dindarlık derecelerine göre kimi aileler bu konuda daha hassastır. Katoliklerde bu eğitim son derece ciddidir. Katoliklerde çocukların dinî eğitimi CCD diye kısaltılan "Confraternity of Christian Doctrine" isimli, 1562'de Roma'da kurulmuş, dünyanın her yanına yayılmış bir organizasyon tarafından idare edilir. Katolik çocuk ilkokul birinci sınıfla birlikte kilisede CCD eğitimine başlar, 13 yaşına geldiğinde bu kursu bitirir. Bitirdiğine dair tören yapılır, diploma alır. 13 yaş asgarî sınırdır, isteyen daha sonra da devam edebilir. Fakat çocukların büyük çoğunluğu 13 yaşında bu eğitimi bırakır. Meselâ, bu din eğitimi kurslarına devam etmeyen, buradan diplomasını almayan Katolik gençlerin nikâhları kilisede kıyılamaz. Sade vatandaşın hayatını ilgilendiren en önemli sonuç budur. Aileler çocuklarının nikâhının kilisede kıyılmasını arzu ettiklerinden bu eğitimi ihmal etmez, vakti geldiğinde başlarlar. Ayrıca bu eğitimden geçmeyenler din adamı olamaz. Musevî cemaatinde çocuklar ailelerinin sorumluluğunda, ya okul sonrası havralarda yahut resmî Musevî okullarına giderek din eğitimi alıp kız çocuklar 12, erkek çocuklar 13 yaşına geldiklerinde yapılan törenle yetişkin sınıfına dahil olurlar. Böylece dinî sorumlulukları yüklenme yaşına girdikleri ilân edilmiş olur, havralardaki dinî toplantılarda "cemaat nüfusu"ndan sayılmaya başlarlar. Bazı Musevî gruplar bu töreni 16-17 yaşına kadar geciktirir. Fakat yaygın uygulama 12 ve 13 veya bazen 14 yaşıdır. Zira bu yaşlara gelen gencin, yetişkinlerin üzerindeki dinî sorumlulukları yüklenebileceğine inanılmıştır. Kısaca Hıristiyanlar da, Musevîler de çocuklarına din adına ne öğreteceklerse 13 yaşına kadar öğretiyorlar. Bu yazdıklarım asgarî din eğitimi cümlesindendir. Bunun dışında, daha fazla eğitim almak isteyen her yaştan vatandaşlar için hizmet veren yüzlerce teşkilât vardır. "Hıristiyan Öğretmenler Birliği" isimli bir dernek bile gördüm de şaşırıp kaldım. Bu dinî eğitim yürütülürken din dışı eğitim de hiç aksamadan yürür gider. Çocukluk çağlarındaki enerji o kadar fazla ki her bir işe yetmektedir.