Amerikan okullarındaki başörtüsü

Seneler önce büyük oğlum ilkokula giderken beşinci sınıfta bir kız öğrencinin başörtülü okula geldiğini ilk gördüğümde çok şaşırmıştım. Mısırlı bir kızdı. Sonra ortaokula başladı, yine başörtülüydü, sonra lise, derken mezun oldu. Okul yıllığındaki vesikalık fotoğrafları hep başörtülüydü. Yıllıklar son sınıflara fazla yer ayırırlar, her öğrencinin fotoğrafı renkli olarak ve erkekse smokinli, kızsa tuvaletli basılır. Son senenin yıllığında bu kara kaşlı kara gözlü kız da tuvaletliydi, fakat başı her zamanki gibi örtülüydü. Küçük oğlum ilkokula başladığında da okulda başörtülü bir kız vardı. Ailesi Ortadoğu ülkelerinden birinden gelme. O da ilkokul, ortaokul derken şimdi lise son sınıfta. Lisede ayrıca zenci bir kız öğrenci var, iki sene önce başka bir yerden nakil yaptı, o da başörtülü olarak okuyor. Örtüsüyle okul orkestrasında flüt çalıyor, spor ve tiyatro faaliyetlerine katılıyor. On yıldır oturduğum bu kasaba Müslüman nüfusu fazla olan bir yer değildir. (Yüzde 2'yi geçmez). İşte on yılda, ilk orta ve lisede, üç kız öğrenciyi başörtüleriyle takibettim. Benim gözümden kaçan başkaları da var mı bilmem. Söz ettiğim okullar "public school" denilen devlet okulları, resmî okullar. Yani özel okul falan değiller. Her sene başında öğrencilerin eline okul yönetmeliği demek olan bir kitapçık verilir. Bütün kurallar, yasaklar, disiplin cezaları... O kitapçığın kılık kıyafet bölümünde okulda nasıl giyinileceği madde madde yazılmıştır. Meselâ: Birinci madde: Uygun olmayan yerlerinde delik olan elbiseler giyilemez. İkinci madde: Üzerinde müstehcen, küfürlü, zararlı, her türlü ayrımcılığı destekleyen sloganlar yazan elbiseler giyilemez. Üçüncü madde: Şapkalar, baş bantları, baş örtüleri takılamaz. Burada bir parantez açılmıştır. Şöyle yazar: Dinî bir sebep ile olanlar hariç. Parantez kapatılır. Liste birkaç madde daha devam eder. Bu kurallar okul idaresinin koyduğu kurallar değildir. New Jersey eyaleti kongresinin kabul ettiği kanunların (New Jersey Statutes) "eğitim" maddesine dahildir, bütün eyalet okullarında geçerlidir. ABD'de merkeziyetçi bir millî eğitim yoktur; her eyalet, Washington ile çelişmemekle birlikte kendi kanunlarını kendi koyar. Ama bu kanunlar büyük ölçüde birbirine benzer. Kılık kıyafet kanunları bütün eyaletlerde aynıdır, dinî bir sebep ile başa takılan şeyler, Müslümanların örtüsü, Yahudilerin yamakası, Hinduların sarığı serbesttir. Yalnız ilk ve orta dereceli okullarda şimdiye kadar hiç Hint sarıklı öğrenci görmediğimi söylemeliyim. Haftada iki gün yakınımızdaki community college'a, yani iki yıllık yüksek okula gidiyorum, bir çok başı örtülü kız öğrenci var. Ayaklarında kot pantolon, etek, üzerlerinde gömlek, kazak, mont ve başörtüleri. Başka eyaletlerdeki üniversitelere de zaman zaman yolum düşüyor. Hepsinde de başı örtülü düzinelerle kız öğrenci var. Artık şaşırmıyorum. Bugünlerde ekranlarda yahut gazete köşelerinde "Türban Amerika'da da, Avrupa'da da okullarda yasaktır" diyenler oluyor. Avrupa hakkında birşey söylemeye yetkili değilim, ben de okuduklarım, duyduklarım kadarını biliyorum. Fakat, Amerika'yı referans verecekseniz, Amerika'daki -gözlerimle görmekte olduğum- durum budur.