Amerika'nın alkol ahvali

ABD'de kanunen içki içmenin serbest olduğu yaş 21'dir. Ülkenin her tarafında bu böyledir. Federal devletin koyduğu alkollü içkiler kanununa aykırı olmamak üzere, içki satışı ve içki tüketimi ile ilgili kanunlar eyaletler tarafından düzenlenir, her eyaletin Alkollü İçkileri Kontrol Kanunu vardır; kimi ilâve kurallar da, bu kanuna aykırı olmamak şartıyla şehir veya kasaba belediyeleri tarafından konmuştur. Bütün bu kanunlar üç aşağı beş yukarı birbirine benzer. Alkollü içkileri kanun önünde üçe ayırırlar: Bira, şarap, likör. Likör bizim dilimizdeki mânâsında "likör" demek değildir; viski, votka, cin, tonik, rom, her çeşit yüksek alkollü içki bu isim altında anılır. Bu içkilerin servis edildiği ve oturulup içildiği mekânlar vardır, bir de kapalı kutu ve şişelerde satın alınıp gidildiği mekânlar. Bu mekânların ve içkilerin sınıfına göre, genellikle, ayrı ayrı lisanslar alınır. Meselâ, New Jersey eyaletinde bu üç grup içki tek lisansla değerlendirilir ve belediyeler 3000 kişilik nüfusa bir lisans verir. Yani 3000 kişilik yerleşim biriminde iki adet içki satan veya servis edilen iş yeri açılamaz. (Oteller hariç.) Belediyeler isterse sınırları dahilinde alkollü içki satışını tamamen yasaklama yetkisine de sahiptir. En kolay ulaşılabilen içki biradır. Bira, bira satış lisansı almış marketlerde, büfelerde satılabilir. Ama likör ve şarap grubundaki içecekler asla marketlerde satılmaz. Marketlerinde bira satışına müsaade etmeyen eyaletler de vardır. Bira dahil içki satan ya da servis eden iş yerlerinde çalışacak elemanların en az 18 yaşında olması gerekir. Bu elemanlar kategorisine kasiyerler, ambar görevlileri, raf düzenleyiciler, paket taşıyıcılar, yani içki şişeleriyle doğrudan teması olacak herkes dahildir. Bazı eyaletlerde 21 yaşından önce içki satılan ve servis edilen yerlerin kapısından da giremezsiniz. Sarhoş olduğu anlaşılan müşteriye içki satmak da kanunla yasaklanmıştır. Elinizde, meselâ bir bira şişesi ile, içe içe sokakta dolaşmanız da yasaktır. İçki satılan veya servis edilen yerlerin çalışma saatleri belediyeler tarafından belirlenmiştir, ana hatlarıyla birbirine yakındır. Kimi eyaletlerde gece saat 10.00, 11.00'de, 12.00'de, çoğunlukla gece yarısından sonraki saatlerde (2.00, 3.00) içkili yerler kapanır. Pazar günleri bütün içki satan veya servis edilen mekânlar yakın zamanlara kadar, eski bir Puritan âdeti olarak, bütün ülkede kapalı olurmuş. Son yıllarda birer ikişer bu yasak kanunu feshediliyor. Yalnız pazar günleri buraların açılış saati öğlen 12.00'dir. Bu sene yeni yılın ilk günü pazara denk geldiğinden, içki satışları konusunda genel pazar kuralının geçerli olacağı, yılbaşıdır diye özel bir ruhsat verilmeyeceği ilân edildi. Hâlâ pazar günleri içki satışı veya servisi yapılmayan eyaletler de vardır. Noel günü de (25 Aralık) içki satan (servis edilen değil) dükkânlar ülke genelinde kapalıdır. New York eyaleti Alkollü İçkileri Kontrol Kanunu'nun başında "halkın sağlığı, emniyeti, refahı, korunması için" ifadesi yer alır. Kanun eliyle gençler alkolden mümkün mertebe uzak tutulmaya çalışılıyor. Malûm, "alkol düşkünlüğü", belediyenin üstü açık kalmış kanalizasyon çukuru gibi değildir, içine birdenbire düşülecek... Kanun düşmenin önüne geçmek için baştan tedbirler alıyor ama başarılı oluyor mu? Evet denemez. Bugün ABD'de alkol bağımlılığı halkın sağlığını tehdit eden, kalp hastalıkları ve kanserden sonra üçüncü kalemdir. Her sene 200 bin civarında alkolle bağlantılı ölüm olmaktadır. Ölümlü trafik kazalarının yarısından fazlasına alkollü sürücüler yol açar. Alkole 21 yaş sınırı getiren dünyadaki birkaç ülkeden biridir ABD. Amma velâkin, anketler 12 yaş ve üzeri nüfus arasında yapılmaktadır, yani alkolle tanışma yaşı 12 olarak kabul edilmiştir. 12 yaş nüfusun yüzde 2.6'sı, alkol kullananlar grubundandır; 21 yaşında ise yüzde 67.5 ile alkol kullanma oranı tavan yapmaktadır. Buradaki durum kısaca budur.