Biz nerdeyiz?

Geçen aylarda iki liste yayımlandı. Dünyanın en iyi üniversitelerini gösteren iki liste. Birini Çin'de Şangay Jiao Tong Üniversitesi hazırlamıştı: Dünyanın En İyi 500 Üniversitesi. Diğerini, İngiltere'de The Times gazetesinin Higher Education Supplement =Yüksek Öğrenim Eki, 88 ülkede 1300 akademisyen arasında anket yaparak hazırlamıştı: Dünyanın En İyi 200 Üniversitesi. Listelerin hazırlanışındaki kriterler şöyle: Okullardaki akademisyenlerin aldıkları, başta Nobel olmak üzere milletlerarası ödüller, okullardan mezun olanların aldıkları ödüller, okulun akademisyenlerinin milletlerarası ilmî dergilerde yayımlanan makaleleri, yine milletlerarası ilmî dergilerde eserlerinden yapılan iktibaslar, onlara yapılan atıflar, okulun yürüttüğü araştırmalar vs. Dünyanın en iyi ilk 10 üniversitesini az çok herkes bilir. Hatta, konuyla biraz ilgili olanlar ilk 20'yi de tahmin edebilir. İlk 50'den de vazgeçtik. Fakat, meselâ, The Times'ın listesinde dünyanın en iyi 67'nci üniversitesi hangisidir merak ettiniz mi? Yeni Zelanda'da Auckland Üniversitesi. Peki, 89'uncu üniversite hangisidir? Malezya'da Malaya Üniversitesi. Listede Yeni Zelanda iki defa daha, Malezya bir defa daha yer alıyor. Meselâ 102'nci üniversite hangisidir? Tayvan'da, Tayvan Millî Üniversitesi. Ya 195'inci? Meksika'da Meksika Millî Üniversitesi. Bu listede Çin'den 5 okul var. "Canım, Çin'in nüfusu 1.3 milyar, çıkar elbet o kadar iyi okul." Ama Yeni Zelanda'nın nüfusu 4 milyon kişi! "İyi de, Yeni Zelanda'nın da kişi başına düşen millî geliri fazla." O zaman Meksika'ya ne diyeceğiz? Nüfusun yüzde 40'ı fakirlik sınırının altında yaşıyor. Çin'de yapılan araştırmanın sonuçlarına göre de dünyadaki en iyi ilk 10 üniversite, ilk 20, ilk 50 fazla değişmiyor. Çin'den gelen liste 500 isimlik. İlk 100 okuldan sonra onlar derecelemeyi gruplar halinde yapmış. Bakınız, en iyi 302'nci- 403'üncü üniversiteler arasına yerleşen, yani hepsi eşit kalitede kabul edilen okullardan ikisi komşumuz Yunanistan'dan: Atina Üniversitesi ve Selânik Üniversitesi. Yine aynı aralıkta Şili'den Şili Üniversitesi var. Listenin son grubu olan 404-502 aralığında ise, iki tane Macaristan üniversitesi yer alıyor. Üçüncü dünya ülkeleri. Çin'den gelen listede üç tane Hindistan üniversitesi var, İngiltere'den gelen listede ise bir tane ve en iyi 41'inci okul olarak. Hindistan nüfusunun üçte biri hâlâ okuma yazma bilmez ve dörtte birinden fazlası fakirlik sınırının altında yaşar. İlk 10'dan, ilk 20'den , ilk 50'den vazgeçtik ama bu 100'lü, 200'lü, 300'lü, 500'lü basamaklarda olsaydık?! Yokuz! Peki biz nerdeyiz? 500'de bile yoksak, biz nerdeyiz? Bu listeleri taşlarla, satırlarla, sopalarla birbirlerine girişen üniversite öğrencisi gençlerimizin ve akademik faaliyetten başka faaliyetlerle uğraşmakta olan bazı rektörlerimizin, dekanlarımızın dikkatlerine sunuyorum.