Değişimler!

(Rumeli Notları-5) Yunanistan coğrafyasında yer isimleri büyük ölçüde değiştirilmiş. Bütün Rumeli öyle aslında. Bugün elinize aldığınız haritada tanıdık isimler görmeniz zor. Hemen sınırımızın öte tarafında, yani Batı Trakya'da Alexandropoli-Dedeağaç. Sonra sırasıyla Komotini- Gümülcine, Xanthi- İskeçe. Kavala ve Drama aynen muhafaza edilmiş. Ardından Serres-Serez. Thessaloniki-Selânik. Giannitsa- Yenice-i Vardar, Edessa-Vodina. Makedonya'ya sınır kapısı olan Florina'da değişiklik yok. Gönderde dalgalanan bayrak değişince isimlerin değişmesi yadırganacak birşey değildir. Elbette kendi isimlerini, yahut isimlerin kendi dillerindeki telâffuz şekillerini kullanacaklar. Bu her devletin hakkı ve bayrak gibi, millî marş gibi istiklâl, hükümranlık alâmeti. Coğrafi isimlerdeki değişikliğe söylenecek sözümüz yok. Selânik rıhtımında, eski sahil surlarından arta kalmış, şimdi tek başına bir kule olarak yükselen, Mimar Sinan eseri Beyaz Kule'nin, Yunanistan istiklâlini kazandıktan sonra beyaza boyanıp bu renk değişikliğiyle "karanlık" geçmişine sünger çekilmek istenmesine, şu anda rengi beyaz olmasa da adı öyle kalmış bu kulenin Yunan istiklâlinin sembolü sayılmasına da sözümüz yok. Yalnız bazı değişimler incitici. Selânik'in Via Egnetia denen ana caddesi üzerinde, -ki bu cadde İstanbul'u Adriyatik sahillerine bağlayan ana yoldur ve Osmanlı Vardar Caddesi demiştir-, şehrin en eski camii, 1468'de yapılmış Hamza Bey Camii'ni iskeleye alınmış gördük. Tamirat vardı. Bu camii yıllarca porno filimlerin gösterildiği sinema olarak kullanılmış. İşte bu "değişim"e itirazımız vardır! Selânik'te sinema olacak o kadar bina varken bir mâbedin böyle mübtezel işlerde kullanılması yanlış! Bereket versin, 1997'de Selânik Avrupa Kültür Başkenti organizasyonu dairesinde cami restorasyona alınmış. Bakalım tamirat ne zaman biter? Hiç bir dinin mâbedi, o dine ait kutsal sayılan mekânlar o dinin mensuplarını incitecek şekillerde kullanılmamalı. Vardar Nehri'nin Ege'ye döküldüğü deltada kurulu Selânik'ten sonra sahili bırakıp içeriye doğru dönüyoruz. Rumeli'nin akıncı merkezlerinden, Evrenos Gazi ve oğullarının türbesi de bulunan Yenice-i Vardar yahut Vardar Yenicesi yolunda Vardar nehri ve ovası ile ilk defa karşılaşıyoruz. Sıla parası kazanılamayan yerler buralarmış!...