Feodal açılım

Kelimeler zamanla ve olaylarla nasıl da anlam değiştiriyor?! Son yıllarda mânâsı en fazla kayan kelimemiz Ergenekon. Bir de galiba töre... Töre kelimesi son yıllarda vahşetin, dehşetin, hunharlığın kod adı oldu. Acaba hep böyleydi de, iletişim vasıtaları bu kadar yaygın olmadığı için duymuyor muyduk? Töre milletin hayatındaki yazılmamış kurallar bütünü. Halkın siyasî, sosyal, ahlâkî, ekonomik hayatını düzenleyen kaideler, gelenekler, görenekler. Aslında hukuğun temellerinden de biridir töre. Yazılı kanunlar yok iken toplumu dirlik ve düzenlik içinde tutan törelerdi. Töre ülkenin başındaki hanı, hakanı da bağlayan, onların keyfî kararlar almasını önleyen bir sistemdi. Bir çeşit anayasa. Hukuk yapılırken o toplumdaki töreler de dikkate alınmış, günün şartlarına uyanları, uymayanları, günün ihtiyaçlarına cevap verenleri vermeyenleri hesaba katılarak modern hukukun kurallarının oluşturulmasında onlardan istifade edilmiştir. Bu durumda törenin modern devlet sistemine geçilip yazılı hukuk oluşturulduktan sonra devrini doldurmuş olması gerekir. Modern bir devlette uyulması gereken kanunlar vardır artık. Töre ancak sosyal hayattaki bazı âdetlerle (düğün, bayram vs.) yaşatılabilir. Ama modern devlet sistemine geçilemediyse?... Ne yazık ki ülkemizin bir kısmında hâlâ modern devlet kuralları "sökmemektedir." Daha açık bir ifadeyle Doğu ve Güneydoğu bölgemizdeki mesele feodalite meselesidir. Ataerkil bir Orta Çağ düzeni hüküm sahibidir. Genç bir kızı diri diri gömmek töre değildir. Cinayet kelimesi çok hafif kalıyor ve insanın boğazını düğüm düğüm eden bu olay karşısında ne diyeceğimi bilemiyorum. Bir ailenin evlâtlarına revâ gördükleri bu gaddarlık nasıl ifade edilir? Bu kaçıncı? Ben Ege'liyim. Bizim oralarda bir kız ailesinin rızası olmayan biriyle kaçarsa ne olur? En kötü ihtimal şudur: Anası babası öfkelenir, gözümüz görmesin bir daha seni diye haber salarlar. Sonra bayramda kız kocasıyla el öpmeye gider, barışırlar. İlk bayram değilse, ikinci bayram... Öte tarafta kız birine kaçtı, kız birine baktı, kız birine mektup yazdı, kız biriyle buluştu, hatta kıza biri tecavüz etti diye aile meclislerinin, aşiret büyüklerinin kararlarıyla kızlara infaz! Hangisi insanca Allahaşkına? Yapılması gereken töre açılımıdır. Daha doğrusu feodal açılım. Töre kelimesini bu vahşi eylemlerde kullanarak daha fazla eskitmeden tarihteki yerine kaldıralım. Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizin sıkıntısı feodalitedir. Ülkemizin bir yanı hâlâ feodal düzen içinde yaşamaya devam ettikçe, o aşiret yapısını ne yapıp edip çözmedikçe biz hiçbir şeye açılamayız.