Merdiven yürür gider...

Televizyon ana haber bülteninden öğrendik geçenlerde: Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde ilk yürüyen merdiven hizmete girmiş! Spiker devam etti: "New York'ta ilk yürüyen merdiven 1848'de açılmıştır. Yüksekova'da 2005'te. Tam 157 yıl sonra..."(*) Bu haberi duyunca ah, vah etmemiz mi gerekiyor? Ne kadar geri kalmış olduğumuzu düşünüp dizlerimizi dövmemiz mi gerekiyor? Zaten haberin havasında da bu edâ vardı. Hayır! Yürüyen merdiven gelişmişlik göstergesi değildir. İhtiyaç varsa yapılır, ihtiyaç yoksa yapılmaz. Batı Anadolu'da ne şirin, ne modern ilçeler bilirim, yürüyen merdiven yoktur. Çünkü lâzım değildir. Yüksekova'ya lâzım olduğu için mi yapıldı, neden yapıldı bilmem, belki Avrupa Birliği kriterleri cümlesindendir, hayırlı olsun, ama yürüyen merdiven gelişmişlik göstergesi değildir. "New York'tan şu kadar yıl sonra..." diye dertlenmeye gerek yoktur. Nedir gelişmişlik göstergeleri? Binaları 4.5 şiddetindeki depremlerde yıkılmayacak şekilde, demirinden, çimentosundan çalmadan inşa etmektir. Hırsızlama binalara ruhsat vermemektir. İki saat yağmur yağdığında meskenleri su basmaması için evlerin dere yataklarında yapılmaması, mazgalların çöple tıkanmamasıdır. Kaçak elektrik, kaçak su kullanmanın -suç olmasının yanında- ayıp ve günah olduğunu idrak etmektir. Taşlarla, sopalarla, biber gazlarıyla gecekondu yıkımı manzaralarının sona ermesidir. Ağaların düğününde, geline, kilosunun yarısı kadar altın takılırken, davulun tokmağı her vurduğunda deste deste paralar savrulurken, aynı mıntıkanın öğrencilerinin de maç yaparken ayaklarına giyecek spor ayakkabısı bulabilmiş olmalarıdır. Aynı mıntıkanın hastanelerinde, sağlık ocaklarında yeteri kadar doktor bulunmasıdır. İçme suyuna lâğım karışmasının önüne geçmektir. Kanalizasyonları kıyıdan suya salıvermemektir. Dershânelerde 60 öğrencinin bir arada ders görmekten kurtulmasıdır. Göldeki balıkları zehirli atıklarla öldürmemektir. Şehir sokaklarındaki, içine insan düşecek kadar geniş ve derin belediye çukurlarının cümlesinin usulünce kapatılmış olmasıdır. Köpek sahiplerinin, köpeklerini zincirsiz olarak sokaklarda, parklarda gezdirmemeleri ve yanlarında plastik torba taşıyıp hayvan def-i hâcet ettikten sonra yerdeki mâmulâtı torbaya koyup çöpe atmaları gerektiğini idrak etmeleridir. Sokaklarda bir tek başıboş köpek gezinmemesidir. Memleket dahilinde kayıtsız cep telefonu kalmamasıdır. Gelişmişlik göstergeleri bunlardır. Bunları boşverip, bunları kulak arkası edip Yüksekova'ya yürüyen merdiven yapmak ve sevinmek, "ayranı yok içmeye, tahterevalli ile gider çeşmeye" atasözümüzü hatıra getirmektedir. ....... (*) Bu tarih yanlıştır. New York'ta ilk yürüyen merdiven Jesse W. Reno tarafından 1896 yılında yapılmış ve Coney Island semtinde bir lunaparkta hizmete açılmıştır.