Mütekabiliyet

Mütekabiliyet mi? O ne? Karşılıklılık... Var mı öyle bir şey? Gazetelerin tatil, gezi rehberlerine bir göz atın. Maldivler'de üç gece... Bahamalar'da bir hafta... Karayip adalarında rüya gibi tatil... Eskiden Paris, Roma, Londra revaçtaydı, memleketim insanları tropikal diyarlara merak saldı galiba diye düşünüyordum ki... Gerçek yüzüme çarpıldı. Bu ülkeler Türk vatandaşlarından vize istemeyen ülkelerden. Tabiatıyla gidiş kolay... Turizmde vizesiz gidilebilen ülkeler öncelik kazanmış. Bizim vize istemediğimiz ve bizden de vize istemeyen ülkeler var. İşte mütekabiliyet budur! Bizim vize istediğimiz ve bizden de vize isteyen ülkeler var. Bu da mütekebiliyettir! Ama, turistlerinden vize talep etmediğiniz bir ülkeye siz turist olarak gideceğinizde sizden vize isteniyorsa mütekabiliyet bunun neresindedir? Turistlerinden vize istemediğimiz birkaç ülkeyi yazalım: İsveç, İsviçre, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İsrail, İtalya. Bu ülkelerin hepsi bizden vize istiyor. Bu ülkelere gidecekseniz konsolosluklarına müracaat edip gün alıp mülâkata gideceksiniz. Öyle böyle müracaat değil. Maaş bordronuz, vergi levhanız, hesap cüzdanınız, gayrimenkul tapunuz, şuyunuz, buyunuz, bir dosya evrakı da bereberinizde götüreceksiniz, kapı önünde kuyruğa gireceksiniz. Üç beş günlük gezi için! Haliyle durum böyle olunca vatandaşlarımız da vize istemeyen ülkelere yönelmişler. Solomon Adalarına bir iki! Bizim vize talep ettiğimiz ülkeler de az değil ama bizim vize istememiz de ne ki? Gel havaalanına, ver 15-20 dolar ücreti, pasaporta damgayı bastır. Londra havaalanında uçağa yürürken arkamda iki İngiliz konuşuyordu. Biri sordu: "Vizen var mı?" Öteki güldü: "Amaan, İstanbul'a inince alırım havaalanında. Kolay iş!" Öfkelendim. Hadi, bir Türk gitmeye kalksın Londra'ya! Ama ne diyebilirdim ki?! Benim devletim bu işi böyle düzenlemiş. Yani aslında vize istediğimiz ülkelerle de tam bir mütekabiliyet sağlanmıyor. Belki bizim usul en doğrusudur. Havaalanında bir ücret mukabili vize vermek. Bir çeşit ayakbastı parası. Pasaport sahibi olabilmek için gerekli işlemleri tamamlamış, pasaport alması uygun görülmüş bir vatandaşa -hangi ülkenin vatandaşı olursa olsun- duyulan güven bunu gerektirir belki. Ama bütün ülkeler uygulamayı böyle yaparsa... Yoksa kimi devletler burnundan kıl aldırmayan havalarda konsolosluk önlerinde insanları sıraya diziyorsa, sizin doğru usulünüze bıyık altından gülerler. O yüzden devlet adamlarımız çıkıp çıkıp "mütekabiliyet esası... Onlar gelip buradan ev, arsa alırlar, biz gidip oradan alırız, yasak mı var?" filan demesinler. Biz oralara gidemiyoruz bile!