Reagan'ın ardından

Bu satırları yazarken (11 Haziran Cuma) Washington'da 31 yıldan beri ilk defa devlet töreniyle bir cenaze kalkıyordu. ABD'nin 40'ıncı cumhurbaşkanı Ronald Reagan'ın cenazesi. Bütün millî kanallar töreni naklen verdi. Washington'daki son devlet töreni 1973 yılında Lyndon Johnson için yapılmış. Nixon, istifa etmek zorunda bırakıldığı Washington'a cenazesinin bile gitmesini istemediğinden, 1994'de öldüğünde, ailesi vasiyetine uyarak cenaze törenini California'da yaptırmıştı. Böylece biz de ilk defa bir cumhurbaşkanının Washington'daki resmî cenaze törenini takip ediyoruz. Siyah limuzinler, top atışları, çanlar, bayraklar, müzikler... Cumhurbaşkanlığını devralma töreni kadar şatafatlı. Tek fark "esas aktör" tabutun içinde. Bu cümle hakikî manasında da doğru oldu. Reagan politikaya atılmadan önce Hollywood'un iyi aktörlerinden biriydi. Amerika geçen haftayı Reagan'ı konuşarak geçirdi. Reagan 1994 yılında Amerikan halkına hitaben el yazısıyla bir mektup yayınlamış, hastalığını resmen ilân etmiş, "Beni hayatımın gün batımına götürecek bir yolculuğa çıkıyorum" diyerek, karizmasının mühim bir kısmını meydana getiren hitabet gücünü son bir kere daha -kâğıt üzerinde- gösterip Amerikan halkının yüreğine bir kere daha işlemişti. O son mektuptan sonra bir daha sesi soluğu duyulmadı. Hastalığı ilerliyordu, Amerikan basınının gündeminden silinmişti. Asla ve asla bir yerlere gizlenip hasta halinin fotoğraf ya da filmlerini çeken muhabirler olmadı. Gündeme "bomba gibi" düşecek haberler ve görüntülerle karşılaşmadık. Ancak şimdi, ölümüyle beraber Reagan tekrar gündemde. Amerika bir haftadır yasta. Cenaze önce California'daki Reagan Kütüphânesi'nde katafalka kondu, sonra Washington'a getirildi. Bu defa ABD Kongresi Kapitol'de katafalka kondu. Sağlığında yanına bile yaklaşamamış yüzbinlerce insan tabutu başından geçip saygılarını gösterdiler. Washington'daki son durak Millî Katedral'di. Dünyanın her yerinden gelmiş devlet adamları (başbakanımız da dahil), eski ABD başkanları, politikacılar, Reagan ailesi fertleri, dostları dinî törende hazır bulundular. Reagan'ın naaşı tekrar California'ya götürüldü, güneş batarken orada toprağa verildi. Amerikan halkının yüzde 78'i onu "Soğuk Savaş'ı sona erdiren başkan" olarak hatırlıyor. Bir kısım tarihçiler onu George Washington ve Abraham Lincoln'den sonra üçüncü en büyük cumhurbaşkanı olarak gösteriyor. Ayrıca Beyaz Saray'dan ayrılırken halk desteği en fazla olan (üçte iki) ikinci başkan unvanı onda. (Birincisi Franklin Delano Roosevelt). Altı tane takma adı vardı; biri, üstüne bulaştırmadan her belâdan sıyrıldığı için "Teflon Başkan" idi. İlk defa başkan seçildiğinde 69 yaşındaydı ve Beyaz Saray'a giren en yaşlı başkan olmuştu...