Son günlerin aritmetiği: 4+4+4

Belki de en doğrusu bizim okuduğumuz sistemdi. 5+3+3 Yani kısaca ilkokul, ortaokul, lise. Çocuk 12 yaşına kadar temel bir ilkokul eğitimi alır. Sonra başarı durumuna göre, kaabiliyetlerine göre, gönlüne göre farklı okullara gidebilir. 4'lü kesinti durumunda, birinci kademeyi bitiren 10 yaşında bir çocuğun istikbali üzerinde ne kendisi, ne ailesi henüz karar verebilecek durumdadır. ABD'de mecburî eğitim eyaletlere göre bir iki yıl oynayarak, 16, 17, 18 yaşına kadar devam eder. Yine eyaletlere göre bir iki senelik farklılıklar olmasına rağmen genellikle kademelendirme 6+2+4 şeklindedir. (5+3+4 de var.) Toplam 12 sene. Ortaokuldan sonra meslekî yönlendirme liseleri vardır, bazıları imtihanla girilen çok gözde okullardır. Bizim Fen Liseleri gibi. Teknoloji liseleri, sanat liseleri, sağlık liseleri filan. Meselâ, sağlık lisesini kazandıysanız, oraya devam ettiyseniz, tıp fakültesine girmeniz -üniversite giriş imtihanında tıp fakültesi için gerekli puanı almanız- daha kolay olabilir. Ayrıca liseden sonra bir iki yıllık meslek okulları vardır, ki ülkemizde "meslek okulu" deyince asıl anlaşılan bunlar. 4+4+4 ile beraber açık öğretim, evde eğitim gibi konular tartışılmaya başlandı. Amerika'da "homeschooling" denen evde eğitim, ev okulu aşağı yukarı kırk yıldır var. Tartışmalarıyla beraber. Hakkında, lehte aleyhte kitaplar yazılan bir konu. Fransız filozofu Alain'in bir sözünü hatırlıyorum: "Çocuk okula gittiği zaman vatandaş olur." Ben okulun, bildiğimiz "okul"un tarafındayım. Eğitimden gaye çocuğa sadece birtakım kitapları okutup bilgileri hatmettirmek, imtihanlara sokup not aldırmak değildir. Okul sosyal bir çevredir. Çocuğun belli bir yaşa gelince sabahları hazırlanıp evden çıkması, bir başka binaya gitmesi, orada yaşıtı olan başka çocuklarla bir araya gelmesi, onlarla oynaması, yarışması, çekişmesi, kavga etmesi, teneffüslere çıkması, jimnastik salonuna, laboratuvara girmesi, müsamerelere, törenlere katılması, okul gezilerine gitmesi... bütün bunlar çocuğun sağlıklı gelişmesi, sosyalleşmesi, vatandaş olması için şart değil midir? Eğitim sadece bilgileri kitaptan okumakla olur mu? Öğretmenleri dinlemek, öğretmenler ve arkadaşlarla birlikte bir şeyler yapmak, bir şeyler paylaşmak, başkalarını tanımak, başkalarının karşısında kendini konumlandırmak, bunlar eğitimin vazgeçilmez parçaları değil midir? Ciddî sağlık sorunları olmadığı müddetçe, çocukların okul binalarında öğretmenler ve arkadaşlar arasında eğitim hayatlarını sürdürmesinin doğru olduğu inancındayım.