Üniversiteye girmek

Üniversite giriş imtihanlarının ilki, yükseköğrenime geçiş imtihanı pazar günü yapıldı. Bazıları gülünecek de olsa çoğu üzücü, kimi şaşırtıcı haberler, manzaralar... Her sene hemen hemen aynı. Bir genç kızımız gerginliğe dayanamayıp hayatını kaybetti. İçerideki çocuklarını beklerken bayılan anneler. Atla imtihana yetiştirilen öğrenci. Bindiği aracın aküsü bitince otostop yapıp başka bir vasıta ile imtihan mahalline yetiştirilen öğrenci. Bir başka grup öğrenciyi polis yetiştirmiş. Tuvalet ihtiyacı için dışarı çıkmasına izin verilmeyen öğrenci ihtiyacını şişeye gidermiş! Ve demiş ki: "Geleceğimi tehlikeye atamam!" Gençlerin bu imtihana girerken içinde bulundukları hâlet-i ruhiye bu: Geleceğimi tehlikeye atamam! Bugünlerde üniversiteye imtihansız giriş konuşuluyor. Giriş imtihanları kaldırılacakmış! Kulağa hoş geliyor. Ama dünyanın hiçbir yerinde imtihansız üniversite yok! Bugünkü dünya nüfusu mutlaka seçme yapmak zorunda bırakıyor bizi. İsteyenin istediği okula girebilmesi, hatta herkesin üniversiteye girmesi hiçbir yerde mümkün değil. İster üniversite giriş kapısında, ister lise çıkış kapısında, mutlaka imtihan -hatta imtihanlar- gerekecektir. Nitekim düşünülen sistem lise bitirme imtihanlarını gündeme getiriyor. Bence yüksek öğrenime en âdil, en eşit şartlarda öğrenci yerleştirme yolu üniversite giriş imtihanlarıdır. Fakat gençleri rahatlatacak, yukarıdaki haberlerde olduğu gibi nâhoş durumlara sebebiyet vermeyecek düzenlemeler yapılabilir. Gençlerin "geleceğimi tehlikeye atamam!" psikolojisine düşmelerini önleyebiliriz. Ben bunun için Amerika'daki usulü tavsiye ederim. Daha önce de defalarca yazmışımdır. Burada iki ayda bir üniversite giriş imtihanı (SAT) var. Bu ayki testte başarılı olamadınız, istediğiniz puan gelmedi, hasta idiniz, moraliniz kötüydü, ayağınız kırıldı, benzin bitti, araba bozuldu... iki ay sonraki imtihana girersiniz. O da mı olmadı? İki ay sonrakine girersiniz. Bir sene içinde 7 kere imtihan yapılır. Böylece gençlerin üzerindeki test gerginliği, "geleceğini tehlikeye atma" psikolojisi azalmaktadır. Kayıp sadece iki ay olmaktadır. Bu sistemi yerleştirebiliriz. Bir de ne vardır Amerika'da? Bu imtihanın yanında öğrencinin lisedeki başarı durumu, spor ve sosyal faaliyetleri rol oynamaktadır. Lisedeki başarı durumu demek, derslerden aldığı notlar kadar, her sene bir iki defa ABD çapında yapılan merkezî imtihanın sonuçları demektir. Amma üniversiteye giriş imtihanı illâ ki vardır ve başroldedir!