Ge­ne­ti­ği de­ğiş­ti­ril­miş gıdalar sağ­lı­ğı­mı­zı teh­dit e­di­yor

Ge­ne­ti­ği de­ğiş­ti­ril­miş or­ga­niz­ma­lar (GDO), ta­rım, tıp, gı­da gi­bi bir­çok alan­da kul­la­nıl­mak­ta­dır. GDO'lu ürün­le­rin ba­şın­da mı­sır, pa­ta­tes, so­ya, buğ­day, pa­muk, do­ma­tes, pi­rinç ve ba­zı ba­lık tür­le­ri gel­mek­te­dir. GDO'lu ürün­le­rin aler­ji­ye se­bep ol­du­ğu, be­sin de­ğer­le­rin­de bo­zul­ma­lar gö­rül­dü­ğü, po­tan­si­yel bir tok­si­si­te­ye sa­hip ol­duk­la­rı, top­rak ve su kir­li­li­ği­ne yol aç­tık­la­rı, bit­ki­le­rin ya­şa­dık­la­rı çev­re­de­ki flo­ra­nın bo­zul­ma­sı­na, do­ğal tür­ler­de ge­ne­tik çe­şit­li­lik kay­bı­na, eko­sis­tem­de­ki tür da­ğı­lı­mı­nın ve den­ge­si­nin bo­zu­la­rak ge­ne­tik kay­nak­la­rı oluş­tu­ran ya­ba­ni tür­le­rin yok ol­ma­sı­na yol aça­bil­di­ği an­la­şıl­mış­tır. Bu­gün GDO'lu to­hum­lar­la eki­min yay­gın ya­pıl­ma­sı, ya­sa­sı ve yö­net­me­li­ği çık­mış olan "Or­ga­nik Ta­rı­mı" da teh­dit et­mek­te­dir. Tür­ki­ye'de şu an­da or­ga­nik ta­rı­mı des­tek­le­me ka­nun ve yö­net­me­li­ği var­ken, ha­len bi­yo­gü­ven­lik ka­nu­nu yok­tur. Bu se­bep­le GDO tes­pi­ti ya­pı­la­mı­yor! Bu du­rum­da, to­hu­mun, top­ra­ğın, su­yun te­miz tu­tu­la­bil­me­si, GDO'lu yay­gın ekim­den do­la­yı risk al­tın­da­dır. Bu şart­lar­da, ger­çek ma­na­da or­ga­nik ta­rım­dan söz et­mek ağır­lı­ğı­nı kay­bet­mek­te­dir. Et­kin bir bi­yo­gü­ven­lik ka­nu­nu ve bi­yo­gü­ven­lik ku­ru­lu bu an­lam­da bi­zim de ilk ön­ce­li­ği­miz ol­ma­lı­dır. Ku­rul­lar Bi­yo­log­lar, gı­da mü­hen­dis­le­ri, zi­ra­at mü­hen­dis­le­rin­den oluş­ma­lı­dır. Dev­le­tin et­kin ve yay­gın de­ne­tim ve iz­le­me gö­re­vi bi­rin­cil­dir. Bu nok­ta­da ha­len ül­ke­miz­de bu test­le­rin ya­pı­la­ma­ma­sı bü­yük bir risk teş­kil et­mek­te­dir. Ge­rek te­da­rik zin­ci­ri, ge­rek­se üre­tim sü­reç­le­ri için­de dü­zen­li ve yet­kin bir (iç) de­ne­tim, atıl­ma­sı ge­re­ken ilk adım ola­rak gö­rül­mek­te­dir. Dev­le­tin de­net­le­yi­ci ro­lü an­cak bil­gi­li ve ah­lak­lı üre­ti­ci­ler, seç­me hak­kı olan ve hak­kı­nı ara­yan tü­ke­ti­ci­ler ve da­ha da önem­li­si ko­nu­ya ha­kim, yet­kin araş­tır­ma­cı­la­rın var­lı­ğın­da ama­cı­na ula­şır. Se­zer Top­rak (Bi­yo­log­lar Bir­li­ği Gn. Bşk. Yrd.) >> Ne­den zor­luk çı­ka­rı­lı­yor? Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı'na; Ro­ma­to­it ar­trit has­ta­lı­ğı olan bir has­tam var. Bu has­ta­lık ha­re­ket kı­sıt­lı­ğı ve ek­lem ağ­rı­la­rı­nı da be­ra­be­rin­de ge­tir­mek­te­dir. Bu has­ta­lık, has­ta­nın uz­man bir dok­tor kon­tro­lün­de ol­ma­sı­nı mec­bu­ri kıl­mak­ta ve sü­rek­li ilaç kul­la­nı­mı­nı ge­rek­tir­mek­te­dir. Bu has­ta­la­ra Sağ­lık (ilaç) ra­po­ru ve­ri­li­yor. Bu ra­por ile da­ha ön­ce (Bir ay ön­ce­si­ne ka­dar) sağ­lık ocak­la­rın­dan ilaç yaz­dır­mak müm­kün­dü. Bil­has­sa bu has­ta­lı­ğı olan has­ta­lar için hem ko­lay­lık hem de ge­rek­li­lik­ti. Ye­ni SG (Sos­yal Gü­ven­lik) Ka­nu­nu bir­çok ko­nu­yu de­ğiş­tir­di. Bu tür has­ta­la­ra da­ha faz­la ko­lay­lık sağ­lan­ma­sı bek­le­nir­ken, ra­por ol­du­ğu hal­de sağ­lık ocak­la­rı­nın yaz­dı­ğı ilaç­la­rı ec­za­ne­ler­den ala­maz ol­duk. İl­la­ki bir uz­man yaz­ma­lı imiş. Uz­man ya­za­cak­sa ra­po­ra ne ge­rek var ve her­kes uz­ma­nı na­sıl bu­la­cak? Köy­de olan, has­ta­ne ve dok­to­ru­na uzak me­sa­fe­de olan ne ya­pa­cak? Bah­se ko­nu has­ta­lı­ğı olan kim­se­ler za­ten ge­nel­de yaş­lı ve ha­re­ket kı­sıt­lı­lı­ğı olan kim­se­ler­dir. Bu in­san­la­ra ne­den bu zor­luk çı­ka­rı­lı­yor? Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı'na ses­le­ni­yo­ruz. Gü­zel iş­ler yap­tı­nız. Kü­çük ih­mal­ler­le bu hiz­met­le­ri­ni­zi unut­tur­ma­yı­nız. Sağ­lık ocak­la­rı şim­di­ler­de da­ha do­na­nım­lı ha­le ge­li­yor. İlaç ra­po­ru olan has­ta­la­ra, ya sağ­lık ocak­la­rı ila­cı­nı ya­za­bil­sin ve­ya ilaç yaz­ma yet­ki­si­ne ha­iz uz­man bu­lun­du­rul­sun. M. A.