Sağlığımız için kurşunlu benzin yasaklanmalı!

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlığı'ndan, Prof. Dr. Mustafa Öztürk imzasıyla kurşunlu benzinin yolaçtığı felaketlerle ilgili bilgi geldi. Bunu sizlerle paylaşarak, sağlığımızın, hayatımızın nasıl hiçe sayıldığını bir daha düşünelim ve "Kurşunlu benzine hayır!" kampanyasına hep beraber katılalım istedim. İstanbul'da 1000 kişiye düşen taşıt sayısı 230'dur. ABD'de 1000 kişiye 750, Batı Avrupa ülkelerinde 1000 kişiye 600 taşıt düşmektedir. Gelişmiş ülkelerin şehirlerine göre İstanbul'da kişi başına düşen taşıt sayısı ortalama üç kat daha düşük olduğundan, taşıt sayısının hızla artması kuvvetle muhtemeldir. İstanbul'da gelecekte taşıt sayısı 6.500.000 olacaktır. Taşıt sayısının artması yakıt tüketiminin ve trafik yoğunluğunun artması demektir. Bu ise trafikten kaynaklanan hava kirliliğini artıracaktır. İstanbul'da 1999 yılı verilerine göre yılda 743.000.000 litre süper benzin kullanılmıştır. Süper benzinde kurşun miktarı 0.4 gr./litredir. İstanbul havasına süper benzin kullanımından dolayı yılda 297.200 kg. kurşun yağmaktadır. Yine 1999 yıl verilerine göre İstanbul'da 587.000.000 litre kurşunsuz benzin, 354.000.000 litre normal benzin kullanılmıştır. Normal benzin kullanımından dolayı İstanbul havasına karışan kurşun miktarı 53.000 kg'dır. Kurşunsuz benzinden dolayı İstanbul havasına karışan kurşun miktarı 7.634 kg'dır. Süper benzinde kurşunsuz benzine göre 31 kat ve normal benzinde ise 12 kat daha fazla kurşun bulunmaktadır. Kurşunlu benzinin zararları Avrupa Birliği ülkelerinde kurşunlu benzin kullanımı yasaklanmış ve kullanımdan kaldırılmıştır. Kurşun kirliliği özellikle 0-6 yaş çocukların sağlığı üzerinde çok olumsuz etkiler yapmaktadır. Normal ve süper benzinli araçların egzozundan atılan en önemli kirleticilerden birisi zehirli bir ağır metal olan kurşundur. Kurşun doğada yok olmaz ve bozulmaz. Normal ve süper benzin kullanan araçların egzozundan İstanbul havasına yılda 1.250.000 kg kurşun ve kurşun bileşikleri atılmaktadır. Şehiriçi bölgelerde kurşunsuz benzin kullanımı arttıkça 0-6 yaş grubu çocukların kanındaki kurşun miktarı da azalmaktadır. İstanbul'da turnikelerde çalışan personelin kanında 40 mgPb/100ml. kurşun bulunduğu tespit edilmiştir. Bu miktar çocuklarda hemoglobin bileşeninde ve vitamin D metabolizmasında düşüşe, kansızlığa ve böbrek hastalıklarına sebep olur. Trafiğin yoğun olduğu yerlerde yürüyüş, gezinti, dinlenme ve koşu yapılmamalı. Aksi halde, egzozdan atılan 2.5 mm'den küçük kurşun kirleticileri solunum yolu ile ciğerlere kadar ulaşır ve yavaş yavaş absorbe edilerek kanda birikir. Yetişkinlerin kanında kurşunun 50 mgPb/100 ml'ye ulaşması kansızlığa neden olur. Kurşunun vücutta biyolojik yarılanma ömrü 700-800 gündür. Cadde/sokak üzerinde yola bakan tarafta açıkta yemiş, sebze, meyve, döner, balık, kokoreç vb. yiyecekleri satan yerlerden yiyecek-içecek kesinlikle satın alınmamalı. Açıkta satılan yiyeceklerin üzerinde araçların egzozundan atılan kurşun kirleticileri birikir. Trafiğin yoğun olduğu caddelerin şevlerindeki bitki ve topraklarda kurşun miktarı 750 mgPb/g ulaşmaktadır. Yiyecek üzerinde biriken kurşun gıda zinciri ile vücuda girerek kısa süreli dikkatsizliğe baş ve karın ağrısına neden olur. Cadde/sokak üzerindeki işyerlerinin, caddeye bakan kapı ve pencereleri devamlı kapalı tutulmalı. Aksi durumda, araçların egzozundan atılan kurşun kirleticisi odada birikir. Cadde ve meydanlarda atmosferdeki kurşun konsantrasyonu zaman zaman 20-25 mg Pb/ m3'e kadar ulaşır. Havadaki her mgPb/ m3 kurşun konsantrasyonuna karşılık, kanda 1-2 mgPb/100 ml kurşun birikir. Cadde/sokak ve meydan üzerindeki konut sakinleri yol tarafına bakan pencereleri özellikle trafiğin yoğun olduğu saatlerde kapalı tutmalıdırlar. Trafiğin yoğun olduğu caddelere 30 metre mesafedeki binalarda oturan çocuklar üzerinde yapılan incelemede kandaki kurşun konsantrasyonu 40 mg Pb/100 ml'den yüksek tespit edilmiştir. Trafiğin yoğun olduğu yerlerde araçların havalandırıcıları çalıştırılmamalı. Aksi durumda dışarının kurşunlu kirli havası araç içine alınıp solunarak zehirlenmenize sebep olabilir. 0-6 yaş grubu çocuklar kurşun kirliliğine karşı yetişkinlere göre en az 4 kat daha fazla hassastırlar. Çocukların metabolizmaları hızlı geliştiğinden kurşunun çocuk sağlığı üzerindeki etkisi daha fazladır. Kurşundan olumsuz etkilenme çocuklarda 10 mg Pb/100 ml'de başlar. Yetişkinlerde bu değer çok daha yüksektir. 0-6 yaş grubu arası çocukların kanındaki kurşun miktarına göre işitmede düşme, Vitamin D Metabolizmasında düşme, Erythrocyte Protoper ve Phyrinada artış, Sinir İletim Hızında Düşme, Hemoglabin Bireşinde düşme, Colic, Belirgin Kansızlık, Nephropathy, Encephalopathy ve hatta ölüme kadar yolaçmaktadır. Diş ve kemik gibi sert dokularda biriken kurşun vücutta ölünceye kadar kalmaktadır.