Alanında en az 3 yıl yöneticilik deneyimi olan, iyi derecede SAP kullanan, analitik düşünce ve problem çözme becerisine sahip, liderlik vasıflarına sahip... Alüminyum Biyet Döküm konusunda deneyimli, analitik düşünce yapısına sahip, takım çalışmasına yatkın, gelişmeye açık ve sorumluluk alabilecek... Analitik düşünce yapısına sahip; insan ilişkilerinde başarılı, erkek adaylar için askerlikle ilişkisi bulunmayan... Yukarıdaki iş ilanlarında, alanlar farklı olsa da adaylardan "analitik düşünce" yapısına sahip olmalarının istendiğini görüyoruz. Analitik düşünce artık iş hayatının her alanında karşımıza çıkıyor. Verdiğimiz farklı iş ilanlarında görüldüğü gibi "analitik düşünebilen" kişilerin aranıyor olması tesadüf değil. Öyleyse nedir bu "analitik düşünce" dedikleri? Analitik düşüncenin sözlük anlamı; "ilişkilendirebilme becerisi, problem bütününü parçalar halinde ele alarak, bu parçalara çözümler üretip problemin tamamı için çözüm üretebilme sistemi" olarak açıklanabilir. Öğrenme ve pratik İki bilgi türü vardır: Biri kelimelere dökülebilen, diğeri ise kelimelere dökülemeyen. Kelimelere dökülemeyen bilgi türü satırlarda yazan değil de satır aralarında gizli olan bilgidir. Bu bilgiyi de biz ancak analitik yaparak anlayabiliriz. Bir insanın yüzünü tanır ve onu binlerce ve hatta milyonlarca yüz arasından ayırt edebiliriz. Ne var ki bildiğimiz bu yüzü nasıl tanıdığımızı söyleyemeyiz. Dolayısıyla bu bilginin çoğu kelimelere dökülemez. Mesela keman çalmakla ilgili her şeyin öğrenciye kelimelerle aktarılmasının mümkün olmadığı açıktır. Öğrenme, temel olacak örnek ve pratikle gerçekleştirilir. Keman çalmada da öğretmenin sadece aynı bu metotlarla iletişim kurabildiği geniş alanlar söz konusudur. Konser veren bir sanatçının herhangi bir parçayı çalarken bu bilginin büyük kısmının zihninde açık olarak bulunduğunu söyleyemeyiz. Bu daha ziyade onun hareketlerinde, sanki parmaklarındadır. Belki 'ezberlemekle' kastedilen anlam budur. Tecrübe geniş bir arazidir Eğer sanatçının yaptığı her şey keman çalarken gözünün önüne gelseydi büyük ihtimalle çalması yarıda kesilecekti. Bu aynen merdivenlerden inen birisinin bacaklarının nasıl çalıştığını düşünmeye başlaması durumunda düşüp boynunu kırmasına benzer. Tecrübe geniş bir arazi parçasına benzer. Öte yandan onun hakkındaki açık ifadelerimiz ise yolumuzu bulmamızı sağlayan bir harita, bir semboller ve göstergeler bütünüdür. Bu arazi parçasının haritası yeniden çizilebilir, birçok şekilde keşfedilebilir, ancak onu yeniden keşfetme, haritasını yeniden çizme imkânı her zaman var olacaktır. Zira sözcüklerin doğal bir objeyi tamamıyla tanımlaması imkansızdır. Yani açık olan her zaman eksiktir. Bu yüzden olaylar ve yazılanlar üzerinde yüzeysel düşünmemeli, analitik düşünerek var olanın arkasında görünmeyeni bulmaya çalışmalıyız. Olayları derinlemesine incelemek analitik düşüncenin sonucudur. Unutulmamalıdır ki çağımızda bilimsel ve teknolojik gelişmeler bireyin ve buna bağlı olarak toplumun sürekli olarak geliştirilmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. Özellikle bireyin iş hayatına başlamasından itibaren karşılaştığı problemlere çözüm getirebilmesi, hem kendine olan güveni artıracak, hem de iş hayatında olumlu yönde gelişmelerin ortaya çıkmasını sağlayacak uygun zemin oluşturacaktır. > Bakış açısı nasıl değişir Edward de Bono'nun, "Altı Şapkalı Düşünme Tekniği" (Six Thinking Hats) yaklaşımı; düşüncenin artı, eksi yönleri ve nereye varması gerektiğine dair fikirler üretmek konusunda olaylara analitik düşünce ile yaklaşmak isteyenlere rehberlik ediyor. Bu yöntem insanları alıştıkları düşünce tarzından uzaklaştırmaya ve bir olayın farklı yönünü görmeye zorlar. "Altı Şapkalı Düşünme Tekniği" toplantılarda ya da kişisel olaylarda kullanılabilir. Toplantılarda, aynı problemi tartışan, değişik görüşlerdeki insanların birbirlerini engelleme durumunu önlemede fayda sağlar. >> Beyaz Şapka: Bu düşünce şapkasıyla, kullanılabilir verinin üzerine yoğunlaşılır. Elde olan bilgilere ve onlardan neler öğrenileceğine bakılır. Bilgi dağarcığındaki boşluklar doldurulmaya çalışılır. Bu geçmişte olanların analiz edildiği ve tarihsel gelişmelerin günümüzde kullanılmak üzere değerlendirildiği bölümdür. >> Kırmızı Şapka: Kırmızı şapka takıldığında, problemlere sezgiler, duygular ve reaksiyonlar kullanılarak yaklaşılır. Ek olarak da diğer insanların nasıl reaksiyon göstereceği tahmin edilmeye çalışılır. Kişisel gerekçelerinizi iyi bilmeyen insanların tepkileri anlaşılmaya çalışılır. >> Siyah Şapka: Siyah şapkayla kararların bütün olumsuz noktalarına bakılır. Bu noktalara yaklaşılırken dikkatli ve savunmacı olunur. Neden işlemediği araştırılır. Bu çok önemlidir, çünkü planın güçsüz noktalarını görmemizi sağlar. Bunlara karşı eleyici, değiştirici ve düzeltici sonuçlar geliştirmemize yardımcı olur. Siyah şapkayla planlarımızı daha esnek yaparız, riskleri görürüz. Olumsuz şartlara hazırlıksız yakalanmamamızı sağlar. >> Sarı Şapka: Bu optimistik bakış açısı; olumlu düşünmenizi, kararlardaki faydaları ve barındırdıkları değeri görmemizi sağlar. Her şey sıkıcı ve farklı devam ederken, sarı şapka, yolumuza devam etmemize yardımcı olur. >> Yeşil Şapka: Yeşil şapka üretkenlik demektir. Bu aşamada problemlere yeni ve değişik çözümler geliştirilir. Fikirlerin küçük kritikler yapılarak serbest bir şekilde tasarlandığı bölümdür. >> Mavi Şapka: Süreç kontrolünü sağlar. Toplantı yöneticileri genellikle bu şapkayı takarlar. Gerekli oldukça da diğer şapkaları takanlara danışırlar. Analitik düşüncenin özellikleri Problem çözmede analitik düşüncenin önemli bir yeri vardır. "Analitik düşüncenin genel özellikleri nelerdir?" derseniz: * Geniş bir hayal gücü * Pek çok muhtemel cevap ya da düşünce * Birbiriyle ayrışan noktalar * Yatay yaklaşımlar * Mantık çözümlemesi * Birbiriyle kesişen noktalar * Dikey yaklaşımlar * Sağlıklı bir yöneten-yönetilen ilişkisi * Karşılıklı açık iletişim sistemi * İşbirliği ve isteklendirme * Her türlü düşünceye açık olma * Eleştiriden çok övgüye yer verme * Katı kurallardan ve statükocu yaklaşımlardan kaçınma * Yenilikçi düşünceleri teşvik etme > Yazışma adresi: Türkiye Gazetesi, Gençlerin Dünyası Köşesi, 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna, İstanbul e-mail: betul.altinbasak@tg.com.tr Fax: 0 212 454 31 00
