"Yirmi birinci yüzyılın cahilleri okuma yazma bilmeyenler değil, öğrenmeyi öğrenmeyenler olacaktır" diyor Alvin Toffler. Ünlü düşünür / gelecek bilimci Toffler'in öğrenmeyi öğrenmek üzerine ortaya attığı düşünceleri barındıran "Future Shock" adlı kitabı ilk baskısını 1970'lerin başında yapmıştı. Sizce öğrenmek öğrenilebilir mi? Bir başka deyişle, artık sessizce oturup, yalnızca verileni almakla yetinmeyerek görerek, duyarak, çözümleyerek, söyleyerek, yaparak, katılarak ve paylaşarak öğrenmeyi öğrenmek, böylece bilgiyi yalnızca tekrarlamayıp, bilinenleri sorgulayarak ve kendi bilgisini kendisi üretecek kişiler olmanın yolu nedir? Bir insan neler bilmelidir? Hayatını kolaylaştırabilecek hangi becerilere sahip olmalıdır? Geleneksel eğitim yöntemlerini terk ederek, öğrencinin merkez olduğu eğitim sistemlerinin uygulanması gerektiğini önerenler bu sorulara şu cevapları veriyorlar: >> Okumayı bilmelidir. >> Probblemleri çözmek amacıyla yapması gerekenleri öğrenmelidir. >> Bir grup içinde çaba harcayarak, ortak bir üretim yapmayı öğrenmelidir. >> Gerçek hayatın ne olduğunu ve toplum içinde kendi rolünü anlamalıdır. >> Karar vermeyi öğrenmelidir. Bilgiyi kontrol etmek Öğrenmeyi öğrenmek kavramı özetle; bilgiyi nereden bulacağını, nasıl düzenleyeceğini, gerektiğinde nasıl kategorilere ayıracağını, hangi bilgiye inanacağını, bilgiyi nasıl kontrol edeceğini, somutla soyut arasındaki dengeyi nasıl sağlayacağını, ileri ve geri adımları nasıl atacağını; problemlere bakarken, çözümleri ararken farklı düşünebilmeyi, alternatif üretebilmeyi, kendi kendisine öğretebilmeyi öğrenmektir. Günümüz dünyasında yaşanan hızlı teknolojik değişim, toplumun tüm kesimlerini derinden etkilediği gibi eğitim ve bilgi dünyasında da kendini her zamankinden daha çok hissettirmiş, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımını da zorunlu kılmıştır. Yaşanan hızlı teknolojik değişim hayatımızın her alanında olduğu gibi eğitim yapısında ve ortamında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bu sebeple hedeflenen bilgi toplumu için öğrenmeyi öğrenme becerisinin yediden yetmişe etkin kılınması gerekmektedir. Öğrenmeyi öğrenirken bir problemi derinlemesine incelemeyi öğreniriz. Bu durum, sadece gerekli olan kadarını değil, daha fazla bilgiler edinme alışkanlığını kazanmadır. İnceleme sırasında edinilen farklı bilgilerin ileride işine yarayabileceğinin farkına varınca niçin öğrendiğimizi keşfederek, kendine özgü hatırlama yöntemlerini, bilgiyi ilişkilendirmeyi, analiz, sentez ve yorum yapabilme becerilerini de geliştirerek öğrenmeyi öğreniriz. Sahip olduğumuz bilgilerin çok çabuk geçerliliğini yitirdiği günümüzde "Öğrenmeyi öğrenme" artık öğrenme ile ilgili olmazsa olmazlardandır. Bu beceri tüm hayatımız boyunca karşılaşacağımız zorluk ve yeni durumlar ile kolayca mücadele edebilmeyi ve başarılı olmamızı sağlar. Aksi takdirde, önümüzü göremediğimiz ve aşamadığımız problemler yumağı içerisinde kalarak güç ve geç öğrenme durumuna ve başarısızlığa maruz kalabiliriz. Bu sebeple nasıl balık tutulacağını öğrenme, hayat boyu öğrenme anlayışı içerisinde vazgeçilmez kılavuz olmalıdır. Kazanılan bir beceri Öğrenmeyi öğrenmiş olmak bize metinleri daha hızlı okuma ve okuduğunu anlama kolaylığı sağlar. Bunun yanında, öğrenme süreci işkence olmaktan çıkar, bir eğlenceye dönüşür. Öğrenme, bir hayat tarzı haline gelir. Verimli öğrenme ve öğrendiğini hayatta kullanabilme yeteneği gelişir. Ayrıca; neyi, nerede ve nasıl elde edebileceğinin yollarını geliştirir. Öğrenmek, genel olarak kazanılan bir beceridir. Doğru yöntemler uygulanırsa, "öğrenme becerisi" herkese kazandırılabilir. Kimi insanlarda "öğrenme yeteneği" doğuştan hızlı olarak gelişmiştir. Bazı alanlarda bu yetenek erken ve hızlı öğrenmeyi sağlar, ama "öğrenme becerisi" herkese kazandırılabilir; elbette herkes de her alanın "en iyisi" olamaz, olması da gerekmez. Unutulmasın ki yeteneğimiz çok ya da az olsun, "öğrenilen her şey doğru çabaların toplamından doğan sonuçtur. > Çalışmaya başlamadan önce... En etkili öğrenme yolu kendinizi, öğrenme kapasitenizi, daha önce başarıyla kullandığınız bir yöntemi, öğrenmek istediğiniz konuya olan ilgi ve bilgi düzeyinizi bilmekten geçer. Sizin için matematik dersinde bir konuyu öğrenmek belki tenis öğrenmekten daha kolaydır. Ya da, tam tersi... Gerçek şu ki, öğrenme adım adım ilerleyeceğiniz uzun bir süreçtir. Öğrenmeyi öğrenmek için öncelikli olan öğrenmeyi istemektir. İkinci önemli konu, kendi çalışma alışkanlıklarınızı tanımak ve değerlendirmektir. Son olarak, öğrenmek istediğiniz konu için çalışma planı yapmanız gerekir. Öncelikle çalışma alışkanlıklarınızı değerlendirmenizde fayda var. Şimdi ders çalışmaya başlamadan önce kendinize şu soruları sorun: Bu konuyu öğrenmeyi ne kadar istiyorum? Bu konuyu öğrenmek için ne kadar zamanım var? Bu konuyu öğrenmek için ilgimi çeken şeyler neler? Şu anki şartlar benim bu konuyu öğrenmeyi başarmam için uygun mu? Ben neleri kontrol edebilirim? Neler benim kontrolüm dışında? Başarıya ulaşmak için bu şartları değiştirebilir miyim? Benim bu konuya tamamen kendimi vermemi engelleyen faktörler var mı? Bu konuyu öğrenmek için bir planım var mı? Eğer varsa, bu planı yaparken eski çalışma alışkanlıklarımı dikkate aldım mı? Bütün bu soruları kendinize sorduktan sonra artık öğrenme sürecine odaklanmanız gerekiyor. Öğrenme süreci çalışmayla birlikte başlar. Çalışmaya, işimize ne tür bilgi ve kaynakların yarayacağını, sadece tek kaynaktan mı yoksa başka kaynaklar da aramamaya gerek olup olmadığını planlayarak başlamalıyız. Ders çalışırken anlayıp anlamadığımı kendime sormakta, çalışma hızımızı ihtiyacımıza göre ayarlamakta, anlamadığımız kısımlar olduğunda bunun sebeplerini anlamaya çalışmakta fayda var. Yaptığımız çalışma planının güçlü ve zayıf taraflarımıza uygun yapılmış bir plan olmasına dikkat etmemiz gerekiyor.
