ÖSS ve OKS adayları için geri sayım başladı. Sınav hazırlığı döneminde dikkat edilmesi gereken pek çok önemli nokta vardır. Sınava bilgi yönünden hazır olmak kadar psikolojik ve fizyolojik olarak da hazır olmak gereklidir. Sağlığınıza özen göstermezseniz, iyi beslenmeden, yeteri kadar uyumadan, dinlenmeden ve spor yapmadan sağlıklı kalamazsınız. Beslenme bu hususta dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan biri. Sağlıklı beslenmenin öğrenmeyi artırdığı, hızlı düşünmeyi kolaylaştırdığı, zihin dağınıklığını önleyip odaklanmayı güçlendirdiği, konsantrasyonu artırdığı; kısacası öğrenmeyi olumlu yönde etkilediği artık birçok çalışma ile ispatlandı. Bazı gıdaları daha fazla yiyerek hafıza, algılama yeteneği ve dikkati artırıp, hızlı düşünebilmenin mümkün olduğunu belirten uzmanlar hafızayı olumlu ve olumsuz etkileyen yiyecekleri bilmek ve sınav öncesinde bunlara dikkat ederek beslenmek gerektiğini belirtiyorlar. Uyarıcılardan uzak durun Çalışma sürenizin uzadığı ya da zamanın daraldığı durumlarda çay ve kahve gibi uyarıcı maddelerden veya ilaç kullanmaktan kaçının. Unutmayın ki önemli bir sınav öncesinde sinir sisteminiz zaten en üst düzeyde uyarılmıştır. En son ihtiyaç duyulacak olan, sistemi daha fazla uyarmaktır. Kahve gibi uyarıcılar bile, el titremesi, dikkat azalması ve huzursuzluk gibi sonuçlar verir. Aralıksız çalışarak sınava hazırlanamazsınız. İnsan vücudunun bir dayanma süresi ve direnci vardır. Gereğinden fazla dinlenmeden çalışmak fayda yerine zarar da verebilir. Zamanınızı planlarsanız çalışmaya da dinlenmeye de zaman bulursunuz. Arada bir arkadaşlarla birlikte olup eğlenmek, stres atmak üstünüzdeki gerilimin boşalmasına yardım eder. Vücudun dengede kalmasını sağlayacak uğraşlardan biri de spor yapmaktır. Spor yaparak daha zinde ve daha dinamik kalabilirsiniz. Spor, hem yoğunlaştığınız ders çalışma atmosferinden kısa bir süre de olsa uzaklaştırmış olur hem de tekrar derse döndüğünüzde yeteri kadar çalışma enerjisi toplamış olursunuz. Uyku çok önemli Uyku alışkanlığınızı bilmeniz büyük önem taşır. Ortalama uyku süresi 11 yaşındakiler için 9.5 saat, 17 yaşındakiler için 8-8.5 saattir. Uykunun birinci yarısı bedensel, ikinci yarısı ruhsal dinlenme açısından önem taşır. Bu sebeple sadece bir gecelik 3-5 saatlik kısa bir uykunun zihinsel faaliyet üzerinde olumsuz etkileri yoktur. Ancak uykusuzlukların arka arkaya birkaç gece devam etmesi, akıl yürütme, öğrenme, dikkat gibi yüksek beyin faaliyetlerini olumsuz yönde etkiler. Hiç uyumadan sınava girmek ise yapılabilecek en büyük hatadır. Bedensel dinlenmeye imkân veren en az 3 saatlik bir uykunun değeri hiçbir şeyle ölçülemez. "Şurada kaç saat kaldı, uyumasam da olur. Birkaç saatlik uyku insanı daha fazla sersem eder" şeklindeki söylenti ve düşünceler bütünüyle hatalıdır. Ertesi gün öğrencinin veya yakınlarının bir önceki gecenin az uykusundan söz etmesi ve bu sözlerin tekrarlanması uykusuzluğun doğurduğu rahatsızlığı artırır ve başarıyı olumsuz yönde etkiler. Eğer öğrenci uykusunu, kendisini amacına yaklaştıracak önemli bir engeli aşmak için kullandığına ve bunu da başardığına inanırsa, kısa uyuduğu için duyacağı rahatsızlığı bütünüyle ortadan kaldırmak yolunda önemli bir adım atmış olur. ----------- >>> Doğru ve dengeli beslenmek için... Diyetisyen Ferin Batman'ın yaklaşan sınav günleri öncesinde, öğrenciler için 'beynin daha iyi çalışmasına yardımcı olacak yiyecekler' hakkında tavsiyelerine kulak verelim: >> Konuya odaklanmak: Ceviz, fındık, fıstık gibi yiyecekler sinirleri kuvvetlendirirken, beyindeki haber alma maddelerinin oluşumunu hareketlendirir. Soğan, aşırı yıpranmaya, fiziksel yorgunluğa karşı kanı sulandırır, beyin oksijeni daha iyi alır. >> İmtihan öncesinde: Lahana, tiroit bezlerinin aktivitesini yavaşlattığı için daha stressiz öğrenmeyi sağlar. Stresin getirdiği atıştırma krizlerinde, düşük kalorisi sayesinde bol bol çiğ olarak yenebilir. Limon-portakal C vitamininden dolayı canlandırır, algılama yeteneğini artırır. Çalışma ve sınav öncesi, limonata veya portakal suyu içilmelidir. Yaban mersini de uzun süreli öğrenmede ideal bir meyvedir. >> Hafızayı güçlendirmek: Havuç, beyin metabolizmasını canlandırarak, hatırlama yeteneğini artırır. Bir şey ezberlerken küçük bir tabak sıvı yağlı havuç salatası yiyin. Uzun bir metin ezberleyebilmek için fazla miktarda C vitaminine ihtiyaç vardır. Ananas bunu sağlar, ayrıca önemli bir element olan mangan içerir. Avokado, kısa süreli hafıza içindir. Çalışırken yarım avokado yeterlidir. >> Yeni fikir üretmek: Zencefil alındığı zaman kan sulandığı için vücutta daha serbest akar, beyin oksijenle beslenir. Kimyonun içerdiği uçucu yağlar bütün sinir sistemini uyarır. Bir fikre, bir buluşa ihtiyacı olan, kimyon çayı içmelidir. Çay, bir fincana iki tatlı kaşığı dolusu kimyon eklenerek yapılabilir. >> Stresi azaltmak: Küçük bir kâse çilek, stresi gidererek mutluluk verir. Muz da "serotonin" maddesi içerdiği için insana iyi gelir. Kırmızıbiberdeki hoş koku maddeleri vücudun mutluluk hormonu salgılamasına yol açar. Çiğ ve acı olan kırmızıbiber, mutluluk hormonu salgılamada en etkili olanıdır. Kahvaltı yapmadan güne başlamayın. Kahvaltıda karbonhidrat ile protein doğru bir karışımdır. Çikolatayı seyrek, meyveyi sık yiyin. Arada bir, az miktarlarda çikolata yenmesi stresi azaltır; fazla yendiğinde kan şekeri önce artar, sonra hemen düşer. Stres, vitaminlere ve minerallere olan ihtiyacı artırır. Önemli anti-stres maddeleri mineral olarak kalsiyum (süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde) ve magnezyumdur (kepek, çavdar, baklagiller, bal kabağı ve ayçiçeği çekirdeği). B vitaminleri (balık, et) aynı zamanda sinir vitaminleri olarak adlandırılır. --------- >>> Hızlı okuyun zaman kazanın! TÖMER'de yapılan bir araştırma, hızlı okuma dersleri sonrasında ilköğretim öğrencilerinin dakikada ortalama 2-3 bin kelimelik okuma hızlarına ulaşılabileceğini ortaya koydu. Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Diller Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde (TÖMER) ilköğretim düzeyindeki öğrencilere hecelemeden hızlı okuma alternatifi sunan bir araştırma yapıldı. Beynin bütünü algılama, gözün ise geniş alanları görme becerisi üzerine temellenen araştırma, hızlı okuyan öğrencilerin aynı zamanda yüzde 70 oranında anlama becerisi gösterdiklerini de gözler önüne serdi. TÖMER Hızlı Okuma Eğitmeni Şeref Gökmen, okuma-yazma öğretilmeye başlandığında aynı anda hızlı okuma tekniklerinin de öğretilmesi gerektiğini belirterek, "İlköğretim birinci sınıftan itibaren verilen hızlı okuma eğitimini matematik mantığına dayandırarak yürütüyoruz. Hızlı okumada ezberden çok mantıksal analizler önemli" dedi. İlköğretim 3. ve 4. sınıflarda dakikada 150'den 800'e kadar hızlara rahatlıkla çıkılabildiğini belirten Gökmen, son uygulamaya koydukları proje ile de dakikada 3 bin kelime okuyan öğrencileri gördüklerini ifade etti. Hızlı okuma kursuna geldikten sonra oyun oynamaya daha çok zamanı kaldığını anlatan hızlı okuma kursiyerlerinden Buse Çaylak, kursa gelmeden dakikada 247 kelime okuduğunu ancak şu anda 500 kelimeyi okuyabildiğini kaydetti. >>> İmtihan reçetesi * Bir gün önce Şimdiye kadar yemediğiniz bir besini ilk defa o gün tüketmeyi denemeyin. Hazımsızlık, gaz veya bağırsak düzeninde bozulmaya sebep olabilir. Mümkünse dışarıda yemek yemeyin, evde daha önce denediğiniz yediğiniz, ama az yağ ile pişirilmiş yemekleri tercih edin. Rahat bir uyku için uyku saatinizden 1-2 saat önce çay, kahve içmeyin. Bitki çaylarını tercih edin. Aşırı miktarda şeker ve yağ tüketimi bağırsak hareketlerinizi bozabilir. Sınavdan bir gün önce tatlı ihtiyacınızı sütlü ve meyveli tatlılar kuru meyveler ile bastırmaya çalışın, çikolata miktarını her zaman yediğinizden daha fazla yemeyin. Sınavdan önceki tüm gün sindirim rahatsızlıkları ve zehirlenmelere yol açabileceği için dışarıda ve açıkta satılan yiyecekler tercih edilmemeli, sınavdan bir gün önce kuru baklagiller gibi gaz yapıcı besinler tüketilirken dikkatli olunmalı. * İmtihan sabahı Her zaman günün en önemli öğünü olan kahvaltı sınav sabahı da büyük önem taşır. Sabah kahvaltısında mutlaka protein olmalı. Şeker ile ilgili yanlış uygulamalar sınav esnasında sorun oluşturabilir. Protein içermeyen bir öğünde aşırı yenilen çikolata, meyve suyu, şeker ve benzeri yiyecekler kan şekerini hızlı yükseltir bunun sonucunda pankreastan aşırı insülin salgılanmasının ardından kan şekerinde düşme ve beraberinde konsantrasyon güçlüğü, fenalık hissi uyku hali doğurabilir. Sınav esnasında susamaya neden olabilecek aşırı tuzlu besinlerden kaçınılmalı. Kafein içeren yiyecek ve içecekler yerine süt, meyve suyu, ıhlamur, kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilebilir. Doğru olan normal davranış tarzı mümkün olduğunca korunmalı. Doğru beslenme sınırları içinde kalmak yeterli, ailelerin bu konuda ısrarcı ve ürkütücü olmamaları çok önemli.
