Amerika'da benzin fiyatından şikâyetçi olmak...

Son zamanlarda Amerika'daki benzin fiyatlarının aşırı yüksek olduğundan yakınmalar o kadar arttı ki... Daha da ilginci, fiyat seviyesi konusunda siyasetçiler birbirlerini suçlamaktalar. Kendisi işbaşına gelirse benzini ucuzlatacağını iddia edenler de az değil. Dünya petrol fiyatlarının yükseldiği her dönemde böyle olmuştur. Ham petrol pahalanınca benzin fiyatı da yükselir. ABD'de benzin fiyatının yüzde 76'sı ham petrol maliyetine bağlıdır. Rafineri maliyetleri ise yüzde 6 civarındadır. GÜNLÜK 9 MİLYON VARİL ABD yılda yaklaşık 518 milyar litre benzin tüketiyor. Bu da günlük yaklaşık 1.43 milyar litreye ya da günlük 9 milyon varile denk gelir. Yani ABD'nin günlük 19 milyar varil petrol tüketiminin yarısından biraz azı benzin olarak gerçekleşiyor. Benzin tüketimimizin çok yüksek olduğunu düşünüyorum. Bu fikre katılmayacak insan sayısı azdır. Ayrıca, kullanımın yüksek olması, benzinin pahalı değil, tersine ucuz olmasından kaynaklanıyor diye düşünüyorum. Benzinin maliyet hesabında yüzdenin eksik kaldığını fark edenleriniz olmuştur. Geriye %18 kalıyor. Bunun içinde yüzde 12 benzinin üzerindeki vergiler. Geri kalan yüzde altı ise bayi karı. Buradaki en önemli oran vergiler. Amerikalıların çoğu akaryakıt vergisinden şikayetçi olsa da, Türkiye, İngiltere, İsveç, Yunanistan ve Avrupa'daki birçok başka ülkeye göre ABD'deki vergiler çok düşüktür. Türkiye'de toplam vergi yükü yüzde 67'yi buluyor. BENZİN nerede KAÇ LİRA? Türkiye'de benzin fiyatı vergi ve diğer nedenlerden dolayı, ama daha ziyade vergi sebebiyle, ABD'dekinin yaklaşık 3 katıdır. Tokyo'da 1 litre benzin 3.6 lira civarında. Parisliler 1 litreye yaklaşık 4 lira ödüyor. Roma'da 1 litreye yaklaşık 4.2 lira veriliyor. Asmara ve Eritre'de 1 litreye 5 liranın üzerinde para ödeniyor. OPEC'in 2010 tarihli bir raporuna göre, 2005-2009 yılları arasında G7 ülkelerinde petrol ürünlerinden alınan vergi, OPEC'in gelirinden biraz fazlaydı. O yıllarda G7 ülkelerinde toplanan vergi yıllık ortalama 704 milyar dolarken, OPEC gelirleri yıllık ortalama 692 milyar dolardı. Bu rapora göre, G7 ülkeleri arasında benzine yüzde olarak en düşük uygulanan vergi ABD'deydi. HERKES BİRBİRİNİ SUÇLUYOR Peki bazı politikacılar ne diyor? Akaryakıt vergisinden kurtulmamız gerekir. Politikacıların burada genelde kastettikleri vergi, aslında yollarımızın yapılmasını sağlayan federal vergiler. Bir de eyalet ve hatta yerel akaryakıt vergileri var. San Diego ve San Francisco gibi bazı yerlerde bu vergiler daha da yüksek. Muhafazakâr eyaletlerin ve bölgelerin çoğunda ise daha düşük. Ancak, "yüksek" benzin fiyatları konusunda herkes birbirini suçluyor. Bu yüksek fiyatın başlıca sebepleri arasında jeopolitik riskler, iklim şartları, bazı ülkelerdeki genel ekonomik büyüme ve diğer faktörler var. Petrol fiyatını çoğunlukla arz ve talep dengesi belirliyor. Bunlar kısa vadede zor kontrol edilebilir değişkenler, ancak uzun vadede birçoğu buluşlar, keşifler ve üretim yatırımları ve başka unsurlarla kontrol edilebilir. Artık daha fazla petrol çıkarılmasını istemek de çözüm değil. Keşifle sondaj arasındaki süre genellikle 8 ila 15 yıl sürer. Aynı zamanda pek çok bölgede ve kuyuda üretimi artırmak için uzun zaman gerekir. OPEC'in kapasite fazlası da azalıyor ve bazılarının umut ettiği gibi, özellikle Hürmüz Boğazı'nda bir çatışma yaşanırsa ve kapasite fazlasının yüzde 80'ine sahip Suudi Arabistan'daki belli başlı petrol tesisleri hasar görürse, bu fazla kapasite devre dışı kalabilir. ALTERNATİF KAYNAKLAR İş benzin fiyatlarına gelince birçok Amerikalı ne kadar iyi durumda olduklarının farkında değil. Onlar sadece kendi ülkelerindeki benzin fiyatlarında son dönemde yaşanan yüksek artıştan haberdarlar. ABD'de akaryakıt vergisi çok düşük olduğu için petrol fiyatlarında yaşanan artışlar Türkiye gibi ülkelere göre fiyatlara çok daha sert yansıyor. Bir başka ifadeyle, akaryakıta uygulanan yüksek vergi oranlarının bir ölçüde fiyat istikrarı sağladığı da söylenebilir. Arabalarımızı yürütmek için alternatif yakıt kaynaklarına bakmanın zamanı çoktan geldi. Ham petrol ve benzin fiyatlarından yediğimiz dayak artık yeter.