Balık ve enerji...

Üniversite yıllarında yaptığım işlerden biri de ticari balıkçılıktı. Zor bir işti ve işle ilgili çok fazla belirsizlik vardı. Bugün nerede balık olur? Nasıl yakalayabiliriz? Hangi yem işe yarar? Balık avından döndüğümüzde Hal'de balığın fiyatı ne kadar olur? Teknenin işletme ve özellikle yakıt maliyeti ne kadar olur? Hava durumu nasıl olur? Enerji piyasalarındaki gelişmeler de balıkçılığa benziyor. Çok çaba gerektiriyor ve bazen büyük belirsizlikler içeriyor. Basra Körfezi'ndeki belirsizlikleri bir düşünün, İran, Arap Baharı... Dünya ekonomisindeki belirsizlikleri bir düşünün... Enerji işinde olan biri için bu veya şu raporlar aynı hava durumu raporları gibidir. Petrol ya da gaz işindeyseniz, yeraltında ne olduğuyla ilgili kompleks belirsizlikler vardır ve bu belirsizlikler kuyular kazılıp, değerlendirilip, geliştirilip, ileri kurtarma teknikleri uygulanıncaya kadar giderilemez. 'Balıkları tekneye çekmeden' önce gerçekten ne olduğunu bilemezsiniz. Sonar grafikleri, toprak örnekleri, basınç örnekleri gibi veriler yardımıyla bir tahminde bulunulabilir. Bu bir teknedeki balık bulucu ve denizin çeşitli bölgelerini, değişik yem çeşitleriyle avlanmayı denemek gibidir. Eğer balıkların suyun üzerinde sıçradığını görürseniz, orada olduklarını bilmek kolay olur. (Bazen kardeşimle beraber büyük balık sürülerinin gel-git dalgalarında sörf yapar gibi yüzdüğünü görürdük. Bunlar işlerin kolay olduğu günlerdi.) Çubuklar toprağa batırılır. Eğer toprağın üzerine petrol sızarsa, toprağın derinlerinde ne olduğunu anlamak için kazı ve sondaja başlanır. DERİNLİKLERDEKİ ZENGİNLİKLER Ancak balıklar genelde derin sularda olur. Petrol ve gaz da genellikle çok derin suların altında, yerin derinliklerinde bulunur. Balıkçılarda olduğu gibi, petrol ve gaz çıkaranlar için kuyuların beklenenden erken boşalması oldukça şanssız bir durumdur. Balık ve enerji işindekiler aynı zamanda şüpheci iyimser olmak zorundalar. Bu kadar belirsizliğin olduğu bir işte iyimserlik olmazsa sondaj kulelerini naftaline koymak gerekir. Ancak, bunun gerçekleşebileceği o inanılmaz gün gelebilir. ABD ve Kanada'yı enerji alanında bu inanılmaz günler bekliyor. Petrol kumları, bitümlü şist, şeyl petrolü, şeyl gazı ve diğer sıkışmış gaz türleri artık daha iyi teknolojiler sayesinde çıkarılabiliyor. Bu tür enerji kaynakları teknolojideki yeni gelişmelerle daha çok bulunabilir, çünkü bu kârlı bir iş. Aynı ben balıkçılığı bıraktıktan uzun süre sonra geliştirilen balık bulucu ve benzeri cihazlar gibi... Balıkçılar için olduğu gibi, enerji işinde de çeşitli çevre mevzuatı vardır. Birçok bakımdan, bu düzenlemeler onlar için oldukça iyi olabilir. Aşırı avlanma tüm dünyada gerçek bir sorundur. Memleketim New England'da birçok balıkçı aşırı avlanma nedeniyle işsiz kaldı veya göç etti. Yeni enerji teknolojileri için bazı potansiyel önemli çevre meseleleri var, mesela su kirliliği, eğer titizlikle halledilmezse gelecekte bütün piyasayı etkileyebilir. Balıklar çoğalabilir. Ne petrol, ne gaz ne de kömür çoğalmaz. Sanırım bu yazıyı okuyan hiç kimse son iki cümleyi okumayı beklemezdi. Ancak, bunlar önemli. Eğer doğru adımlar atılırsa balıkçılık tekrar birçok insan ve aile için refah ve gelir kaynağı olabilir. Aşırı avlanma, özellikle Çin ekonomisinin yükselişinden bu yana, dünya çapında büyük bir problem oldu. Çin dünyada balık ürünlerini en çok tüketen ülkelerden biri. Japonya ve diğer birçok Asya ülkesi, AB ve ABD çok balık tüketilen diğer bazı bölgeler. KAYNAK SIKINTISI Bu belki de balık ve enerjinin başka bir ortak noktası. Bazı ülkeler balık ve enerjiyi diğer ülkelere göre çok daha hızlı tüketiyor. Bazıları balık ve enerji alanlarında diğerlerine göre daha iyi düzenlemeler ve yatırımlar yapıyor. Bazıları ise elindeki balığı ve enerjiyi bir an önce pazara sunmak istiyor ve bunlar ileride çok ciddi kaynak sıkıntısı çekecek. Hayatındaki ilk işlerden birinde balıkçılık yapan genç bir adam, bunun ileride enerji piyasasını anlamaya yardım edeceğini nereden tahmin edebilir? Hayat böyle bir şey... Çalışma hayatına yeni atılan gençler yaptıkları işlerde her şeyi öğrenmeye çalışmalı. Bu işleri sadece günlük sıkıcı işler olarak görmeyin, işlerin nasıl yapıldığını, mevzular hakkında nasıl düşünmek gerektiğini ve nasıl bir lider olunabileceğinin öğrenilebileceği bir fırsat olarak görün. Şimdi Güney Amerika'dan gelen balığı, Pennsylvania'dan çıkan şeyl gazıyla, Asya'da bir yerde üretilmiş ocakta pişireceğim...