Depremler ve merkezî olmayan enerji sistemleri

Elektrik santrallerinin çoğu zarar görür... Petrol boru hatları da zarar görür. Rafineriler de hasar görür. Elektrik ayrıca su arıtma tesislerinin ve kanalizasyon sisteminin çalışması için de gereklidir...

Bankaların ATM'leri de elektrik olmadığı için çalışmaz. Birçok bölgedeki cep telefonu şebekesi de elektrik olmadığı ve bir kısmı hasar gördüğü için çalışmaz. Bazı internet sunucuları, bilgisayarların ve bulundukları binaların fiziksel olarak hasar görmesi sebebiyle çalışmaz...

Böyle bir felaket sonrası muhtemelen çok daha başka şeyler de yaşanacaktır. Tedbir felaketten önce alınır, sonra değil. Bu şehirde gerekli planlama yapılmamış.

Seçenekler ne olabilir? Jeotermal tesisler birçok yerde kurulabilir, ama yer altına döşenmiş boru hatlarına bağımlı oldukları için bunlar da depremden zarar görebilir. Eğer sondaj firmaları borular için sondaj yapmaya arzulu ve yapabilecek durumda olursa, kayıpların bir kısmını telafi etmek için orta vadede daha küçük jeotermal sistemler konuşlandırılabilir. Bazı elektrik santralleri, gerektiğinde çöpü elektriğe çevirmeye uygun dönüştürülebilecek şekilde yapılabilir. Şehirler çok çöp üretir. Bu çöpleri toplamak ve konuşlandırılabilir, hatta portatif çöpü elektriğe dönüştüren tesislerde kullanmak, şehrin sağlığına da katkı sağlar.

Güneş enerjisi sistemleri helikopter ya da uçaktan paraşütle atılabilir. İyi durumda kalmış olan yollardan kamyonla taşınabilir. Küçük rüzgâr enerjisi sistemleri havadan atılabilir ya da kamyonla götürülebilir. Hasarı onarmak uzun zaman alabilir. Mesela, Sandy kasırgasının üzerinden aylar geçmesine rağmen, New York ve New Jersey'deki akaryakıt ve enerji sistemlerinin bir kısmı hâlâ tamir edilmedi.

Mahallelere doğalgaz sağlamak için çöpten metan üreten tesisler kurulabilir. Küçük biyoyakıt rafinerileri kurulabilir. Normalde caddelere saçılacak bir sürü bozulmuş yiyecek bu sayede doğalgaza dönüştürülebilir. Doğalgazla çalışan mikro ve orta boy yakıt hücreleri; evlerde, binalarda ve elektrikli arabaların şarjında kullanılabilir. Bu şehirde deprem olduktan sonra elektrikli arabaları şarj etmenin çok zor olabileceğini unutmamak lazım.

Gerçekten de, felaketler yaşanmadan düşünmek gereken çok şey var, yaşandıktan sonra değil. Merkezî olmayan, küçük-orta ölçekli her türlü enerji sisteminin kurulması ve önceden yerleştirilmesi üzerine düşünmek gerekir. Taşınabilir, kolayca kurulabilen elektrik üretim ve su arıtma sistemleri (mesela güneş enerjili su arıtıcılar) küçük bölgelerde, hatta binalarda kullanılırsa büyük fark oluşturur. Sadece ışıkların açık kalmasını sağlamaz, aynı zamanda mevsime göre, ısıtma ya da soğutma sağlar.

Şehirlerin ve liderlerin düşünmesi gereken çok şey var...