İran'ın en büyük düşmanı kendi liderleri!

İran Hürmüz'ü kendisi ve müttefikleri için açık tutup diğer ülkeler için kapatabilir fakat, Suudiler, Kuveyt, ABD ve diğer birçok ülke, bu kapatmayı savaş sebebi olarak görecektir. Geçtiğimiz gün İran, Hürmüz Boğazı'nı kapatma tehdidinde bulundu. Kanaatimce, İran liderleri böyle davranarak kendilerini iyice köşeye sıkıştırdılar. Blöf ve yaygara yapacaklar ve neticede hem dünya, hem de İranlılar gerçekte bu adamların ne kadar zayıf olduğunu görecek. Bütün dünya İranlı liderlerin stratejik düşünme yeteneğinden ne kadar yoksun olduğunu anlayacak. Elbette durumu yakından takip edenler için bu hiç de sürpriz olmayacak. İran'daki petrolün neredeyse tamamı güneydoğudaki Huzistan bölgesinde bulunuyor. Ülkedeki büyük petrol ihraç tesislerinin tamamı bu bölgeye yakın yerlerde yer alıyor. En önemli iki ihracat limanı olan Harg ve Lavan adaları Hürmüz Boğazı'ndan içeride bulunuyor. Tüm diğer önemli petrol limanları ve tesisleri de öyle. İran'ın gıda, ham madde, yedek parça ve diğer ürünlerin ithalatı için kullandığı bütün önemli limanlar da Boğaz'dan içeride. İran'ın en önemli ithalat kalemlerinden birisi benzin, zira ülkedeki rafineriler ihtiyaç duydukları miktarda benzin üretmeye yetmiyor. Boğaz'ı kapatacak olurlarsa bu benzini nasıl temin edecekler? Sadece Çabahar ve Şehid Beheşti limanları Boğaz'ın dışında yer alıyor. Hürmüz Boğazı'nı kapatmak, kendi kendilerini boğmak olur. Bu hiç mantıklı değil. Ancak mesele bundan ibaret değil. IRAK'TA İSTİKRAR ŞART İran Hürmüz Boğazı'nı kapatırsa, bu Irak'ın ham petrol ihracatını da durdurur. Irak ekonomisi, 1.5 milyon varili Basra ve Hor el-Amaya petrol limanlarından yapılan, günlük toplam 1.8 milyon varil petrol ihracatına büyük oranda bağımlı bir halde. Günde sadece 300 bin varil Türkiye üzerinden ihraç ediliyor, o da ancak şartlar iyi olursa bu seviyede gerçekleşiyor. Hayati öneme sahip güneydeki tesislerden ihracat yapamayan Irak ekonomisi tökezler ve İran, Şii nüfuzu sayesinde Irak nezdinde elde ettiği güvenirliğini kaybeder. Irak'ta işsizlik artar. Yatırım azalır. Enflasyon muhtemelen fırlar. Irak'a gıda, yedek parça, ham madde ve diğer malzemelerin ithalatı da önemli ölçüde kesilir. Irak'taki istikrar büyük tehditle karşılaşır. Hürmüz kapanırsa ticaret kara yoluna kayar, Türkiye gibi komşuları ile olan kara ticaretinin önemi artar. Ancak kara yolunun kapasitesi belli ve sınırlı. Özellikle de Suriye'deki mevcut sıkıntılar sebebiyle... Irak'ta istikrarın giderek bozulması Türkiye ve diğer pek çok ülke üzerinde çeşitli olumsuz sonuçlar doğurur. SAVAŞ SEBEBİ SAYILIR Bana şu soruyu soranlar oldu: "İran Hürmüz'ü kendisi ve müttefikleri için açık tutup diğer ülkeler için kapatamaz mı?" Suudiler, Kuveyt, ABD ve diğer birçok ülke, Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasını savaş sebebi olarak görecektir. Boğaz mevzusu çok karmaşık bir hale gelebilir. Boğaz tamamen ya da kısmen kapanabilir. İran Deniz Kuvvetleri, ABD ve müttefiklerinin donanmaları ile boy ölçüşecek durumda değil. Tek bir uçak gemisi filosu İran'a çok sert bir mesaj vermek için yeterli olacaktır. Bahreyn'de konuşlu olan 5. filo çok güçlüdür (Ayrıca bölgede göreve çağrılabilecek önemli miktarda hava gücü ve diğer kuvvetler de mevcuttur). Bu gidişat akıllara, neden İran Bahreyn'de problem çıkmasına sebep oluyor ve neden Körfez'deki suları bulandırıyor, sorularını getirmeli. Eğer ABD 5. filosu Bahreyn'den ayrılırsa, ki bu pek muhtemel değil, İran, Körfez'de çok daha güçlü bir hale gelecektir. İran ayrıca bölgedeki Sünni monarşilerle giderek artan ve patlama noktasına halihazırda yaklaşmış gerginlikle de yüzleşmek durumunda. Buna ek olarak, ABD ve diğer bazı ülkeler bu monarşilere, saldırı ve savunma için kullanılabilecek, yüklü miktarda askerî ve diğer bazı techizatı satmaya oldukça istekli görünüyor. Son satış anlaşmaları da bunun bir kanıtı. İRAN BAHARI HORTLAYABİLİR Boğaz kapatılırsa günde yaklaşık 15 milyon varil petrolün dünyaya sevkiyatı duracaktır. (Bazı alternatif boru hatları mevcut, ancak Hürmüz Boğazı ile karşılaştırıldığında oldukça düşük taşıma kapasitesine sahip.) Boğaz'ı kapatmaya yönelik daha ciddi bir tehdit olursa, tehdidin ölçüsüne bağlı olarak, petrol fiyatı muhtemelen hızla 15-20 dolar artar. Eğer Hürmüz Boğazı gerçekten kapatılırsa petrol fiyatları fırlar. Neticede, dünya ekonomisi ağır bir darbe alır. Enflasyon aniden yükselir. Gıda fiyatları hızla artar. Türkiye'den ABD'ye, küresel gıda, ham madde, enerji vb. ticareti ile şu ya da bu şekilde bir bağlantısı olan her ülkede yaşayan sıradan insanların hayatı ciddi şekilde etkilenir. İran halkı büyük sıkıntıya düşer. Fakirler ve orta sınıf hemen her alandaki fiyat artışları sebebiyle çok zarar görür. Fars Baharı ihtimali büyük ölçüde artar ve İranlı liderlerin itibarı hızla azalır. İranlı liderler Arap ülkelerinde yaşanan türden bir devrimi kendi ülkelerinde de görmek istiyorlarsa, o zaman Hürmüz Boğazı'nı kapatma konusu buna epey katkı sağlar. EKONOMİK FELAKET OLUR İranlı liderlerin Hürmüz Boğazı'nı kapatma konusunda yaptığı blöf ve yaygara, kendilerinin ekonominin temelleri, küresel ekonomi ve jeostratejik etkileri konusundaki cehaletlerini gösteriyor. Yukarıda saydıklarım, Hürmüz Boğazı kapatılırsa İran'ı, komşularını ve dünyayı etkileyecek büyük olaylardan ufak bir kesitten ibarettir. Bu arada, Çin, Japonya, Hindistan, İtalya ve Güney Kore'nin İran petrolüne dayandıklarını ve Çin'in açık farkla İran'ın en büyük müşterisi olduğunu söylemiş miydim? Petrol fiyatındaki şok bir artış ve ticarette yaşanacak bir şokun Çin'de artan işsizlikle beraber iç kargaşaya sebep olacağından bahsetmiş miydim? Ayrıca AB'deki borç problemi çözülmezse ve petrol fiyatlarında aşırı artış yaşanırsa dünya ekonomisinin yeni bir ekonomik felaketin eşiğine geleceğini anlatmış mıydım? KAÇINILMAZ SON OLUR Şayet zerrece aklıselim sahibi iseler İranlı liderler Hürmüz Boğazı'nı kapatma yoluna gitmezler. Lakin günün birinde böyle bir adım atacak olurlarsa hem İran ekonomisini hem de dünya iktisadının büyük kısmını mahvedecekleri ortada. Hürmüz'ü çok kısa süre kapatsalar, dünya bu işe hemen müdahale edip boğazı tekrar açsa dahi iş işten geçmiş, zararın büyük kısmı gerçekleşmiş olur. Bunun sonu savaştır. İran'daki bir savaş muhtemelen çok şiddetli, çok masraflı ve uzun olacaktır. Kimsenin temenni ettiği bir sonuç değil bu. İran'ın lider kitlesini oluşturan isimlerin pek çoğu pek çok ülke tarafından itibara alınmıyor, yok sayılyor. Bir de bütün bunlar gerçekleşirse dünya ve kendi halkları onlar hakkında neler düşünür?