Libya'nın çetrefilliği...

New York Times muhabiri Libya'da kiminle muhatap olduğumuzu gerçekten biliyor muyuz, diye sorduğunda şöyle cevap verdim: "Bu çok önemli bir soru ve cevap vermek neredeyse imkânsız. Kaddafi gittiğinde gerçekten kiminle muhatap olduğumuzu görmek çok büyük sürpriz olabilir..." Bunu 21 Mart 2011 tarihinde söylemişim. Bu durum pek değişmemiş gibi görünüyor. Kısa bir süre önce Dışişleri Bakanı Clinton, "ABD'nin kurtarmak için bu kadar çaba gösterdiği bir ülkenin, ABD Büyükelçisi'ni öldürebilmesi kimileri için çok şaşırtıcı olabilir" dedi. Gerçekten de, birçok insanın Libya'da olan bitene şaşırdığına eminim. Diğer bir kısım ise mevzuları basitleştirerek hep rahatsız eden o soruyu soruyor: "Neden bizden nefret ediyorlar?" Bu soruyu her duyduğumda veya okuduğumda "onlar"ın kimler olduğunu merak ederim. Birçok Libyalı ABD'den oldukça memnun. Libya'daki ABD yanlıların sayısı geçmişteki herhangi bir dönemden daha fazla. Libya halkı milis kuvvetlerini ülkeden kovmak için büyük gösteriler düzenledi. Sıradan Libyalıların kovduğu gruplar arasıamnda korkulan radikal Ensar el Şeria da vardı. Libya'da halkın büyük kısmı bu radikal gruplara ve milislere kızıyor. Bu gruplar Libya halkını, birbirlerini ve yabancıları ihtilal "bittiğinden" beri tehdit ediyor ve korkutuyordu. Bittiğindeni tırnak içine aldım, zira bittiğini hiç sanmıyorum. Libya kabilelerin, milislerin, çıkar gruplarının, farklı düzey ve derecelerde değişik inançların ve İslam'ın değişik fırkalarının kompleks bir karışımından oluşur. Burası son derece karmaşık bir yerdir. Libya'da birçok tarikat vardır. Selefiler ve diğer bazı grupların bu tarikatların cami ve türbelerine saldırması, ülkedeki durumun ne kadar karmaşık ve tehlikeli olduğuna bir başka misaldir. Mağrip'teki El-Kaide ile beraber, Libya'ya ayrıca çok sayıda gurbetçi iş adamı mümkün olduğu kadar çok insanın refah içinde yaşadığı, barışçıl, liberal demokrasi olan bir ülke kurmak için geri döndü. Kaddafi ve avanesinin dönemindeki karanlık günleri geride bırakıp, radikallerin sebep olduğu gerilimlerin olmadığı, daha iyi bir ülkede yaşamak isteyen çok sayıda insan var. Libyalılar ayrıca, radikaller ülkenin belirli bölgelerini ele geçirirse aralarının Amerika, AB ve başka birçok ülkeyle bozulacağını biliyor. Libya'da sadece iş ve aileleri için daha iyi bir hayat isteyen çok sayıda işsiz var. Son olaylar petrol ve gaz işi yapanlar hariç birçok şirketin yatırım planlarını ertelemesine sebep oldu. Birçok anne, baba, büyükanne ve büyükbaba çocukları için daha iyi bir eğitim istiyor. Radikallerin bunu sağlamayacağını iyi biliyorlar. Radikallerin öfkeli cehaleti Libya'yı çok daha geri götürür. Kaddafi döneminin ardından, kıt akıllı radikallerin döneminin başlaması, uzun süre için Libya'nın sonu olur. Birçok Libyalı bunu anlıyor. Libya'da son dönemde görülen şiddetin sebebi kısmen o korkunç, iğrenç ve kışkırtıcı film olabilir. Ancak, aynı zamanda bazılarının düşünmek istediğinden çok daha uzun sürede gerçek barışa kavuşabilecek böyle karışık bir ülkede güç mücadelesinin tezahürüdür...