Sanal enerji!..

Katarlılar neden Yeni Zelanda'dan elma ithal eder? Çünkü Katar'da çok az su var ve elma ağacı çok su ister.

Katar'ın elma ithal etmek için parası var. Ama Kuzey Mali gibi suyun az olduğu fakir bir ülkedeki sıradan bir süpermarkette elma bulamazsınız. Bir ülkeye elma ithal etmek, aynı zamanda elmanın geldiği ülkeden su ithal etmek demektir. Katar'daki süpermarketten aldığımız elmalarda Yeni Zelanda'dan gelme çok miktarda su var. Kurak Katar'a elmanın içinde sanal Yeni Zelanda suyu ithal ediliyor. 

ABD veya Türkiye'de bir insan; Japonya, Çin ve Güney Kore'de üretilmiş bir araba, bilgisayar, oyuncak, kıyafet ya da herhangi bir ürün aldığında sadece bu ürünü almış olmuyor. Aynı zamanda bu ülkelerden ve bu ülkelerin enerji ithal ettiği ülkelerden sanal petrol, doğalgaz ve kömür almış oluyor. 

Japonya ve Güney Kore imalatta kullandığı hemen hemen tüm petrol, kömür ve doğalgazı ithal ediyor. Çin kullandığı petrol ve kömürün çoğunu kendi çıkarıyor. Ülke büyük bir petrol ithalatçısı ve giderek daha önemli bir doğalgaz ithalatçısı oluyor. Kömür ithalatı da artmakta. 

Çin, enerjisinin yaklaşık yüzde 70'ini kömürden, yüzde 20'sini petrolden sağlıyor. Geri kalanı hidroelektrik ve doğalgazdan. Çin dünyanın ikinci büyük petrol ithalatçısıdır. İthal ettiği petrolün yaklaşık yarısını Arap âleminden alıyor... Çin aynı zamanda giderek daha çok kömür ithal ediyor. Kömür ithal ettiği ülkeler arasında Avustralya, Endonezya ve ABD de var. 

Japonya'nın en büyük enerji kaynağı petroldür. Kullandığı petrolün yaklaşık yüzde 75'ini Basra Körfezi'ndeki ülkelerden alıyor. Japonya'nın ikinci büyük enerji kaynağı doğalgazdır. Bunun da yaklaşık yüzde 25'ini Arap devletlerinden alıyor. Bir sonraki enerji kaynağı ise kömürdür. Kömürün çoğunu Avustralya'dan ithal ediyor. Hatta Japonya'nın Avustralya'da kömür yatakları var. Üçüncü büyük enerji kaynağı nükleerdi, ama 2011'de Fukushima'da yaşanan kaza bu durumu değiştirdi. Japonya, nükleer enerji üretimindeki dramatik düşüşü, doğalgaz ve kömür ithal ederek kapatmaya çalışıyor. 

Güney Kore'nin en büyük enerji kaynağı petroldür. Güney Kore kullandığı petrolün yaklaşık yüzde 75'ini Basra Körfezi'ndeki ülkelerden alıyor. Ülkenin ikinci büyük enerji kaynağı ise kömür. Kömürün çoğunu Avustralya ve Endonezya'dan alıyor. Güney Kore'nin üçüncü büyük enerji kaynağı doğalgazdır. Doğalgazın yaklaşık yüzde 40'ını Arap ülkelerinden ithal ediyor... 

Yani bir daha Çin, Japonya ve Güney Kore'de üretilen bir araba, bilgisayar, oyuncak, kıyafet vb. ürünler aldığınızda, bu ürünlerin üretiminde Arap, Afrika ve Rusya petrolünün ve gazının, Avustralya ve Endonezya kömürünün ve Avustralya, Malezya, Endonezya ve Arap doğalgazının kullanıldığını da hatırlamaya çalışın. Bu enerji kaynakları ürünlerin sanal bir parçasıdır. 

Evet, bu ülkeler aynı zamanda İran'dan da petrol ithal etmiştir. Birisi İran petrolüyle ürün üreten bir ülkeden bir şey satın aldığında, aynı zamanda sanal olarak İran petrolü ithal etmiş olur. Hani İran petrolüne yaptırım uygulanıyordu?