Suriye sanılandan da önemli!..

Rus hükümeti Suriye'yi uzun vadeli bir müttefik, büyük bir silah pazarı ve Akdeniz'de bir liman olarak görüyor. Bir süre önce El Arabiye için "Suriye Arap Dünyası için bir dönüm noktası" isimli bir makale yazmıştım, http://www.alarabiya. net/articles/2011/06/13/153164.html Haziran 2011'de bu makaleyi yazdığımda durum çok kötüydü. Şimdi daha da fena. Suriye hükümeti vatandaşlarını katlediyor. Binlerce kişi öldü. Çocuklar ve kadınlar dahil birçok insana işkence yapıldı. Suriye halkına yönelik şiddet ve kötü muamele artıyor. Bu sebeple, giderek daha fazla sayıda Suriyeli isyana katılmaktan başka çare göremiyor. Arap Birliği son günlerde "gözlemci" olarak ülkeye gitti. Arap Birliği halka uygulanan şiddete son verilmesini ve reformlara bir ucundan başlanmasını öngören bir "uzlaşmaya" varıldığını ilan etti. Etti ama Arap Birliği'nin en tehlikeli dönemlerde etkisiz olduğu bir kez daha ispatlandı. Arap Birliği büyük umutlarla kurulmuştu. Lakin vaat ettiklerini gerçekleştirmeye başlayamadı bile. Arap Baharı, Arap Birliği'nin kendine gelmesi için uygun bir zaman olabilirdi, ama olmadı. Medyada her zaman yapılan tantanayla birçok insan Suriye'nin iç savaşa sürüklendiğini yazdı. Bu zaten bir iç savaş. Çok daha fena bir hal alabilir. Hatta komşu ülke Lübnan'a benzer bir duruma dönüşebilir. Ülkedeki durum kötüye gittikçe, etnik köken ve mezhep ayırımcılığı iyice keskinleşiyor. Şii azınlık askere ve istihbarat güçlerine hakim. Bu nedenle beklenen acı sona kadar hayatları pahasına savaşacaklardır. Pek çok diğer grup da kendilerini korumak için giderek içe kapanıyor. Muhalefet liderleri arasında mezhep ve etnik farkların zaman zaman öne çıktığını görüyoruz. Ama muhalefete liderlik eden bu insanları "Suriye halkı" ile bir tutmamak lazım. Bunlar, iyi eğitimli ve uluslararası bağlantıları olan kişiler. Küresel siyasi güç sağlamak adına, ülke dışında yaşayan elitleri de kısmen içlerine almış durumdalar. Suriye rejiminin dış dünyada sırtını dayadığı yerler var. Suriye'nin Tartus şehrinde deniz üssü bulunan Rusya, ülkeyi BM'de ve diğer küresel platformlarda savunuyor. Eski Sovyetler Birliği sınırları dışında bulunan tek Rus deniz üssü Tartus limanıdır. Burası, bölgedeki Rus donanmasının ana ikmal ve bakım üssüdür. Ruslar kısa süre önce Amiral Kuznetsov uçak gemisini Suriye'ye gönderdi. Amiral Kuznetsov Rusya Kuzey Filo'sunun en önemli gemisidir ve belki de bütün Rus donanmasının en güçlü gemisidir. Bu, Rusların tek uçak gemisidir, ama aynı zamanda bir füze sistemleri ile donatılmıştır. Bir uçak gemisi harekete geçtiğinde, yanında destroyer, fırkateyn, kruvazör ve bazı başka gemilerden oluşan büyük bir grupla beraber gider. Uçak gemisi tek başına hareket etmez, grup olarak yürür. Söz konusu hamle, Rus donanması için basit bir manevra değildir. Rusların Suriye'deki varlıklarını ne kadar önemli gördüklerinin bir sinyalidir. Rusların Suriye'de başka gemileri de var. Suriye'de Rus danışmanlar var. Suriye devrimi başladığında Ruslar Tartus'daki üslerini büyütmeye girişmişti. Burası açıkça, Ruslar için çok önemli bir deniz üssüdür. Rus askeri ve siyasi çevreler bunu birçok kez dile getirdi. Suriye'deki üssü sadece Akdeniz'deki Rus gemileri değil, Karadeniz'deki gemiler de kullanıyor. Rusya'nın Suriye'de başka askeri ve bağlantılı varlıkları mevcut. Suriye on yıllardır Rusya'nın müttefiki olmuştur. Özellikle Sedat döneminde Ruslar Mısır'dan kovulduktan sonra Suriye onlar için hayati öneme sahip bir müttefik oldu. Rusya, BM'de Esad rejimini destekledi. Esad rejimine yardımcı olmak için diğer uluslararası ortamlarda da baskı yapmaya devam ediyor. Rusya, Suriye'ye silah ihraç ediyor. Son yıllarda yaptığı silah ihracatının yüzde 7-10'unu Suriye'ye gerçekleştirdi. Rusya'nın ayrıca Suriye Ordusu ve Hava Kuvvetleri ile önemli modernizasyon ve bakım sözleşmeleri vardır. Rusya, Suriye'yi kaybetme ihtimalini oldukça ciddiye alıyor. Mevcut durum daha da kötüleşirse, ki bir çokları böyle olmasını bekliyor, Rusya ve diğerleri arasındaki, özellikle Batı arasındaki gerilim artabilir. Rus hükümeti Suriye'yi uzun vadeli bir müttefik, büyük bir silah pazarı ve Akdeniz'de bir liman olarak görüyor. Devrimi ayrıca Doğu Akdeniz ve ötesindeki nüfuzu için doğrudan bir tehdit olarak görüyor. Suriye, İsrail-Filistin çatışmasının, Lübnan, Irak, İran, Kürt meselelerinin ve hatta Körfez İşbirliği Konseyi'nin bazı konulardaki problemlerinin tam ortasında yer alıyor. Suriye'yi şimdi de Rusya ve "Batı" arasında artan gerilimin kaynağı olarak görebilirsiniz. Suriye sadece Arap dünyası için değil, dünyanın daha geniş bir bölgesi için belirleyici bir unsur olabilir mi? Bunu zaman gösterecektir, ama şahsen endişeliyim. Bu konu Esat rejiminin yıkılmasından çok öte bir şey.