DEHB'li ço­cuk­la­rın o­kul du­rum­la­rı

Yapı­lan araş­tır­ma­la­ra gö­re "Dik­kat ek­sik­li­ği hi­pe­rak­ti­vi­te bo­zuk­lu­ğu" (DEHB) olan ço­cuk­la­rın di­ğer ya­şıt­la­rıy­la ara­la­rın­da ze­kâ açı­sın­dan fark­lı­lık yok­tur. Hat­ta ge­nel­lik­le da­ha ile­ri dü­zey­de­dir­ler. An­cak dü­şün­me­den dav­ran­ma­la­rı, dik­kat ek­sik­lik­le­ri ve bir işi so­nuç­lan­dır­ma­da­ki güç­lük­le­ri se­be­biy­le za­man için­de sı­nıf­ta­ki ak­ran­la­rın­dan ge­ri kal­ma­ya baş­la­ya­bi­lir­ler. Yük­sek ze­kâ dü­ze­yin­de­ki DEHB'li ço­cuk­lar ise dik­kat­siz ve da­ğı­nık ol­ma­la­rı­na rağ­men ge­nel­lik­le bi­raz ça­ba ile za­man içe­ri­sin­de bir işi ta­mam­la­ma ka­bi­li­ye­ti­ne sa­hip­tir­ler. Bu sa­ye­de il­ko­kul dö­ne­min­de pek faz­la prob­lem gös­ter­me­ye­bi­lir­ler. An­cak ge­nel­lik­le bu ço­cuk­lar or­ta­okul, li­se dö­nem­le­rin­de, ya­ni ders yü­kü ve okul bas­kı­sı art­tık­ça da­ha faz­la zor­luk ya­şa­ma­ya baş­lar­lar. DEHB'li ço­cuk­la­rın okul du­rum­la­rın­da gö­rü­len bir özel­lik de is­tik­rar­sız per­for­mans­la­rı­dır. Bir gün bir gö­re­vi ba­şa­rıy­la so­nuç­lan­dı­rır­ken, er­te­si gün ben­zer gö­re­vi bi­ti­re­me­ye­bi­lir­ler. DEHB'li ço­cuk­lar ai­le­le­ri için bir bil­me­ce gi­bi­dir. Ço­ğu za­man ebe­veyn dav­ra­nış­la­rın­da iki­lem­le­re se­be­bi­yet ve­rir­ler. Dik­kat­siz­lik­le­ri, ani bek­len­me­dik re­ak­si­yon­la­rı ile çe­şit­li prob­lem­le­re se­bep olur­lar. Dik­kat­siz­lik­le­ri ve dal­gın­lık­la­rı se­be­biy­le ta­li­mat­la­rı ya ta­ma­mıy­la ka­çı­rır ya da ek­sik al­gı­lar­lar. Bu ço­cuk­la­rın ha­ya­tın­da ne­ga­tif et­ki­le­şim bir kı­sır dön­gü ha­li­ni alır. DEHB'li ço­cuk­la­ra ge­nel­lik­le be­ğe­nil­me­yen dav­ra­nış­la­rın­dan ötü­rü ce­za ve­ri­lir. Bu tür olum­suz pe­kiş­ti­ri­ci­ler o an­da et­ki­li ola­bi­lir ama is­te­nen dav­ra­nı­şı ka­lı­cı ha­le ge­tir­mez. DEHB'li ço­cuk di­ğer ço­cuk­la­ra na­za­ran ne­ga­tif et­ki­yi da­ha çok al­gı­lar­lar. Bu du­rum ço­cu­ğun dün­ya­ya ba­kış açı­sı­nı olum­suz yön­de et­ki­ler, hiç­bir za­man ye­tiş­ki­ni mem­nun ede­me­ye­ce­ği­ni dü­şü­nür. Bu duy­gu­la­rı pa­sif ve­ya ak­tif ola­rak ye­tiş­ki­ne kar­şı ta­vır ge­liş­tir­me­si­ne se­bep olur. DEHB'li ço­cuk­la­rın ev­de­ki en önem­li prob­le­mi de­ne­yim­le­rin­den ya­rar­la­na­bil­me­de­ki güç­lük­le­ri­dir. Ai­le­ler, ta­li­mat­la­rı­na kar­şı­lık ala­ma­dık­la­rın­da do­ğal ola­rak bir kı­rık­lık ya­şa­mak­ta­dır. Ço­cu­ğun as­lın­da ku­ral­la­ra uya­bil­me ka­pa­si­te­si ol­du­ğu­nu ama bu dav­ra­nış­la­rı ina­dı­na yap­tı­ğı­nı dü­şün­mek­te­dir. Oy­sa pek çok DEHB'li ço­cu­ğun prob­le­mi amaç­lı bir ita­at­siz­lik de­ğil uy­gun dav­ra­nı­şı gös­te­re­bil­mek­te­ki be­ce­rik­siz­lik­tir.