Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) nedir? -2-
Yüksek zekâ düzeyindeki DEHB'li çocuklar dikkatsiz ve dağınık olmalarına rağmen genellikle biraz çaba ile zaman içerisinde bir işi tamamlama melekesine sahiptirler. Bu sayede ilkokul döneminde pek fazla sorun göstermeyebilirler. Ancak genellikle bu çocuklar ortaokul, lise dönemlerinde, yani ders yükü ve okul baskısı arttıkça daha fazla zorluk yaşamaya başlarlar. DEHB'li çocukların okul durumlarında görülen bir özellik de istikrarsız performanslarıdır. Bir gün bir görevi başarıyla sonuçlandırırken, ertesi gün benzer görevi bitiremeyebilirler. DEHB'li çocukların evdeki ve toplumdaki durumu nasıldır?: DEHB'li çocuklar aileleri için bir bilmece gibidir. Çoğu zaman ebeveyn davranışlarında ikilemlere sebebiyet verirler. Dikkatsizlikleri, ani beklenmedik reaksiyonları ile çeşitli problemlere neden olurlar. Dikkatsizlikleri ve dalgınlıkları nedeniyle talimatları ya tamamıyla kaçırır ya da eksik algılarlar. Bu çocukların hayatında negatif etkileşim bir kısır döngü halini alır. DEHB'li çocuklara genellikle beğenilmeyen davranışlarından ötürü ceza verilir. Bu tür olumsuz pekiştiriciler o anda etkili olabilir ama istenen davranışı kalıcı hale getirmez. DEHB'li çocuk diğer çocuklara nazaran negatif etkiyi daha çok algılarlar. Bu durum çocuğun dünyaya bakış açısını olumsuz yönde etkiler, hiçbir zaman yetişkini memnun edemeyeceğini düşünür. Bu duyguları pasif veya aktif olarak yetişkine karşı tavır geliştirmesine neden olur. DEHB'li çocukların evdeki en önemli problemi deneyimlerinden yararlanabilmedeki güçlükleridir. Aileler, talimatlarına karşılık alamadıklarında doğal olarak bir kırıklık yaşamaktadır. Çocuğun aslında kurallara uyabilme kapasitesi olduğunu ama bu davranışları inadına yaptığını düşünmektedir. Oysa pek çok DEHB'li çocuğun problemi amaçlı bir itaatsizlik değil uygun davranışı gösterebilmekteki beceriksizliktir. Tedavide neler yapılabilir?: DEHB'nin tedavisi; psikoterapi, aile eğitimi, uygun sosyal beceri eğitimi ve gerekli durumlarda uygun ilaç tedavilerini içerir.