Dil gelişimi

Bebeklerin ilk kelimesi tüm aile tarafından merakla beklenir. Anne, baba ya da dede önce kimin adı söylenirse onun prestiji artar. İlk sözcüklerin ardından bebeğin anlaşılır konuşması beklenir. Bu süre uzadıkça endişe artar. "Acaba bir problem mi var?" sorusu akıllara takılır. Doğumu takip eden ilk birkaç hafta daha çok yemek ve uykuyla geçse de bebeklerin etrafıyla iletişim kurmaya başlamaları çok uzun sürmez. İlk iletişim teşebbüsleri bebeğin biyolojik veya duygusal ihtiyaçlarını belirtmek için ağlaması veya gülmesiyle başlayıp zamanla gelişir. Bebeklerde doğuştan gelişmiş olan işitme fonksiyonu dil gelişiminde büyük önem taşır. Hayatlarının ilk 12 ayında bebekler çevrelerinde duydukları sesleri anlamaya ve taklit etmeye başlarlar. Aynı zamanda erken dönemde çıkardıkları seslerin konuşma haline dönüşmesine yardımcı olacak fonetik sistem de gelişmeye başlar. Bebekler konuşmaya başlamadan önce çıkardıkları seslerin özellikleri bakımından değişik evrelerden geçerler. Doğumdan sonraki ilk 6 hafta içinde çıkan sesler ihtiyaç anlatan refleks seslerdir. 6 hafta-4 ay arası "agulama" ve gülme evresidir. 4-7 ay arası sesle oyun yapmaya başlarlar. 7-10 ay arası hece tekrarlarından oluşan sesler çıkarırlar. 11-13 ay arası değişik heceleri bir araya getirerek anlamsız konuşmalar çıkarırlar. İlk anlamlı kelimeleri genellikle 12-13 ay civarında duymayı bekleriz. 12-18. ay aralığı ilk 50 kelime evresi olarak anılır. Bu bebeğin 2. yaşına kadar 300, 3. yaşına kadar 500, 4. yaşına kadar 1000 kelimeyi bulabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, bunlar klasik kitap bilgileridir ve çoğu bebeğin konuşma ve lisan gelişimi bu rakamlardan farklılık gösterir. Televizyon seyretmenin bebeğin konuşmasını kesin olarak olumsuz yönde etkilediğini biliyoruz... Televizyonda çocuklar için bilinçli bir şekilde hazırlanmış kimi programların lisan gelişimine az da olsa olumlu katkılarda bulunmasıyla beraber çocuğun çizgi film veya müzik kanallarının esiri haline gelmesini tavsiye etmiyoruz. Bu, çocuğun etrafıyla kuracağı kaliteli iletişim zamanını çalacağından dil gelişimini tabii ki olumsuz yönde etkileyecektir. Pratik olarak 0-3 yaş arası bebeklerin hiçbir şekilde, sonraki çocukluk dönemlerinde ise günde bir saati aşmamak üzere televizyon seyretmelerine izin veriyoruz. Bu bir saatin içine vcd, dvd, bilgisayar kullanımın dahil olduğunu, bu zamanı diledikleri şekilde kullanabileceklerini hatırlatalım. Çok mecbur kalmadıkça günlük kullanımı bir saatin üzerine çıkarmamaya özen göstermek gerekir.