Kurak ülkelerin tatlı su umudu buzdağları

KUTUPLARDAN GELEN NİMET Her yıl milyarlarca ton buzdağı eriyip okyanuslarda heba oluyor. Kaynağı, bildiğimiz donmuş kar olan kutuplardaki buzdağlarından sağlanacak tatlı su, dünyanın kurak bölgelerine hayat öpücüğü götürecek. Özellikle Arap Yarımadası'ndaki çöllerde kavrulan zengin ülkeler gözlerini kutuplara dikmiş durumda... DÜNYANIN EN TEMİZ İÇME SUYU Kutuplardaki buzlar, binlerce yıl öncesinden, hiçbir kirlilik ve kimyasalın atmosfere karışmadığı zamanlardaki kar yağışlarının neticesinde donmuş çok temiz su kristalleridir. Sevgili okurlar, sıcak yaz günlerinde içinizi serinletecek enteresan bir haberi sizinle paylaşmak istiyorum. Kutuplardaki buzdağlarından (Aysberg) dev parçalar özel düzeneklerle yüzdürülerek dünyanın kurak bölgelerinin içme suyu karşılanacakmış. Ben de bundan hareketle bu hafta size buzdağlarından biraz bahsetmek istiyorum. Devasa donmuş su kristallerinden oluşan buzdağları yakın gelecekte gemilerle çekilerek taşınabileceği gibi, daha etkili ve buzdağının erimesini azaltacak modern tekniklerin de devreye alınmak üzere olduğu belirtiliyor. ERİYİP HEBA OLUYOR Her buzdağının içinde milyonlarca metreküp tertemiz içme suyu mevcut. Sadece kuzeyde Grönland'dan her yıl 350 milyar ton buzdağı kırılıp denizlerde başıboş olarak sıcak güney sularına doğru ilerliyor ve sonuçta kullanılamadan eriyip deniz suyuna karışıyor. Kutup bölgelerinde deniz suyu sıcaklığı -4 ile 0 derece arasında değişmektedir. Bu dondurucu soğuk sularda buzdağlarının erimesi son derece yavaş gelişiyor. Sıcak bölgelere sürüklenenler ise daha hızlı eriyor. En büyük buzdağları Güney Kutbunda yoğunlaşıyor. Kuzeyde Grönland buzulları ise her yıl 40 bin buzdağını denize sürüklüyor. Güney Kutup Bölgesindeki (Antarktika) buzdağları günümüzdeki bütün insan nüfusunun ihtiyacını karşılayabilecek tatlı su rezervlerine sahip bulunuyor. Bu buzdağlarından kazanılacak tatlı sular dünyanın en temiz içme suyunu oluşturuyor. Günümüzde bazı büyük kuruluşlar, lüks oteller ve restoranlar kutup bölgelerinden getirilen ambalajlanmış tatlı suları meraklı müşterilerine oldukça fahiş fiyatlarla sunuyorlar. Ancak genel düşünce, özellikle Afrika'nın ve Arabistan Yarımadası'nın kurak bölgelerindeki toplumların içme suyu ihtiyacını karşılayabilmek. 2025 yılında ortalama 50 ülkenin içecek su problemiyle karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor. Diğer taraftan, buzdağlarının soğuk kutup bölgelerinden sıcak denizlere taşınabilmesi en büyük problemi oluşturuyor. Bu oluşumların deniz yüzeyinin üstündeki görünen kısmı sadece %15'lik bölümü, diğer %85'lik kısmı ise denizin altında bulunuyor. Bu alt kısım, üst bölüme nazaran çok daha çabuk eriyor. Çünkü üstteki görünen bölümün beyaz buz rengi güneş ışınlarının büyük bölümünü geri yansıtıyor ve böylece aşırı ısınmayı önlüyor. DONMUŞ KAR KÜTLESİ Karalardaki buzulların hareketi sonucu denizlere doğru kayan buz kütleleri denizlerdeki buzdağlarını oluşturuyor. Tamamen kara kökenli olan bu kütleler, hiçbir şekilde donmuş tuzlu deniz suyu değil. Kutup bölgelerinde bulunan karasal buzullar binlerce kilometre kalınlığında ve uzunluğunda olabiliyorlar. Bu alanlara yağan kar, üst üste birikince zamanla tonlarca ağırlıktaki buzulları meydana getiriyor. Buzullar ağırlaştıkça yamaçlardan düzlüklere akıyor ve oradan da kıyılara ulaşıyor. Çoğunlukla yüksek sahillerden gök gürültüsünü andıran seslerle kırılıp denize dökülen bu kütleler büyük bloklar halinde çeşitli formlarla okyanusların soğuk güney ve kuzey kutup bölgelerinde başıboş dolaşmaya başlıyor. Bu buzulların denize ulaşması yüzlerce, hatta binlerce yıl sürebiliyor. Denizlerde ölçülmüş en büyük Buzdağı 2 milyar ton ağırlığında, deniz yüzeyinden 200 metre yükseklikte ve İsviçre yüzölçümü büyüklüğünde. NİÇİN BATMIYORLAR? Değerli okurlar, diyebilirsiniz ki, madem bu kadar ağırlar, o halde niçin denizde batmıyorlar? Sebebi ise şöyle açıklanabilir: Buz litrede 920 gram, deniz suyu ise litrede 1025 gram ağırlığındadır. Buz daima sudan hafif olduğu için buzdağlarının küçük bir bölümü suyun yüzeyinde kalır. Okyanusların altında kalan bölümleri bu nedenle gemiler için büyük tehlike arz ediyor. Gemiler belirli bir mesafeden daha yakına yaklaşamıyor, çünkü günümüzde hiçbir teknik metot su altındaki bölümün yayılma alanını ve nasıl bir şekle sahip bulunduğunu tespit edemiyor. Ancak araştırma maksadıyla denizaltı robotları gönderilip deniz altındaki kütle resimlenebiliyor. TITANIC'İN ACI KADERİ Hatırlayacaksınız, filmleri dahi yapıldı. 1912 yılında Titanic adlı transatlantik (büyük gemi) Atlantik'te bir buzdağına çarpmış, geminin sualtı bölümünde elmas kadar keskin buzdağı boydan boya derin bir yara açmıştı. Birkaç saat içinde sulara gömülen devasa gemi Titanic'te 1500 kişi hayatını kaybetmişti. Sevgili okurlar, bilim dünyasındaki çevre, doğal sistemler ve enerji ile ilgili yeni oluşumları sırası geldikçe sizlere sunmaya devam edeceğim. Gelecek hafta tekrar buluşmak üzere hepinize sağlıklı ve huzurlu günler diliyorum. Büyük bir romörkörle çekilecek buzdağının çevresini saran dev 'kemer' ve aşağı doğru inen 'etek', taşıma sırasında erimesini önleyecek. 35 yıldır buzdağlarını Arabistan'a taşımanın yollarını arıyor Suudi Arabistan'ın, su ihtiyacına çözüm bulması için 1970'lerde görevlendirdiği ünlü Fransız mühendis Georges Mougin, 35 yılı aşkın bir çalışmanın ardından projesini tamamladı. Kuzey Kutbu'ndan dev buzdağlarını (aysberg) römorkörle çekmeyi planlayan 70 yaşındaki Mougin, bu yolla milyonlarca insanı susuzluktan kurtarmayı hedefliyor. Genellikle beyaz renk olan buzdağlarının güneşli havalarda eriyen kısımları, yüzeyde gölcükler meydana getiriyor. Bu gölcüklerde, içilebilir tatlı sular birikiyor. 3 boyutlu teknoloji, uydu verileri ve akıntı hareketleri bilgilerini kullanan Fransız mühendis, aysbergi çevresinden saran dev bir 'kemer' ve aşağı doğru inen büyük 'etek' tasarladı. 160 metreye kadar derinliğe inebilen eteği ve kemeri güçlü bir römorkör çekecek. Bu sayede ağırlıkları 100 milyon tona ulaşan buzdağları uzun mesafelere taşınabilecek. Etek sayesinde buzdağını kuşatan soğuk su korunabilecek ve böylece taşıma süresi boyunca hızlı bir erimeye maruz kalmayacak. Aysbergleri yüzdürme denemelerine ilk olarak 2012 ya da 2013'te başlanacak. Carettalar ölmesin diye teknelerin pervanelerini kapattılar Muğla'nın Ortaca ilçesinde deniz kaplumbağalarının (caretta caretta) yaralanmasını önlemek için tur teknelerinin pervane çevresine, özel dizayn edilen aparatlar takıldı. DEKAMER ve TUI ile birlikte projeyi hazırlayan "Kaptan June Deniz Kaplumbağaları Koruma Vakfı" kurucusu June Haimhoff, deniz kaplumbağalarının en fazla teknelerdeki pervaneler nedeniyle yaralandıklarını söyledi. Geçtiğimiz günlerde İngiltere Kraliyet Ailesi'nce "Kraliyet Nişanı" ile ödüllendirilen June, "Kaptanlar da projemize destek verdi" dedi. Ceylanlar çoğalıyor Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinde koruma altında bulunan ceylanların (Gazelle) sayısı, yeni doğumlarla birlikte 800'e yükseldi. Güzellikleri ve ürkeklikleriyle bilinen ceylanlar, Şanlıurfa'nın Suriye sınırına yakın yerleşim alanlarında 1977 yılına kadar doğal olarak yaşıyordu. Daha sonra sayıları azalınca koruma altına alındılar. LEYLEKLER VADİSİ YENİ GÖZDE Burası Konya!.. Leylekleri havada ve yuvada görmek isteyenler için en iyi adres olarak gösterilen Konya'nın Beyşehir ilçesine bağlı Yeşildağ beldesindeki "Leylekler Vadisi"nin turizme kazandırılması için proje hazırlanıyor. Halkın da göçmen kuşlara sahip çıktığını belirten Yeşildağ Belediye Başkanı Mustafa Ünlü, "Gözetleme kuleleri, yürüyüş yolları, yeni yuvalar yapacağız. Burası Türkiye'nin en büyük leylek vadisi" dedi. EFES UNESCO YOLCUSU Zafer Hacısalihoğlu AYDIN İHA Selçuk Belediye Başkanı Hüseyin Vefa Ülgür, "1994 yılından beri UNESCO Dünya Mirası geçici listesinde yer alan Efes'in UNESCO Dünya Kültür Mirası Asıl Listesi'ne girebilmesi için Eylül ayında başvurumuzu yapacağız" dedi. Selçuk Belediyesi tarafından düzenlenen Efes Antik Kenti Alan Yönetim Planı Çalıştayı'nın sonunda açıklanan sonuç bildirgesinde, insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen Efes'in bugüne kadar asıl listeye alınmamasının sebebi olarak gerekli çalışmaların yapılmaması gösterildi. YEŞİL PLATFORM Ağaçlarımızı kesmesinler! > Sefa Öncü / KASTAMONU Ediz Bey, ailecek yayınlarınızı takip ediyoruz. Bizim de sizden bir ricamız var. Devrekani ilçesinin Şenlik kasabasına bağlı Arslanbey köyüne her yıl gidip temiz orman havasında tatilimizi yapıyoruz. Eskiden evlerimizden bile sıklıklarını gördüğümüz ormanların her yıl biraz daha seyreldiğine şahit oluyoruz. Konuyla ilgili kurumlara da yazdık ama geri dönen olmadı. Artık son çaremiz sensin! Lütfen bu meramımızı yayınlayın ki, birileri bu orman katliamına el atsın. Şimdiden teşekkür ederim. Heybeliada'da yaz temizliği > Elif Batu Yener / İSTANBUL Kurumsal Uygulama Yazılımları sağlayıcısı SAP, global bir girişim olan "Doğa İçin Bir Dakika!" programı kapsamında tüm dünyada düzenlediği sosyal sorumluluk projelerinin Türkiye ayağını Heybeliada'da gerçekleştirdi. SAP Türkiye çalışanları DenizTemiz Derneği ile birlikte 2 Haziran Perşembe günü Heybeliada'nın Çam Limanı'nda çevre ve kıyı temizliği aktivitesi gerçekleştirdi. Çam Limanı'ndaki plaj ve piknik alanlarının olduğu bölgeyi plastik, izmarit, metal ve kağıt çöplerinden tamamen temizleyen çalışanlar, doğaya derin bir nefes aldırırken bölgenin yaz turizmine açılmasından önce Heybeliada'yı yaza hazırladı. Ada'da gönüllü olarak dört saat boyunca çalışan SAP Türkiye ekibi, toplam 231 kilogram atık toplamayı başardı. İnsana ve çevreye saygı > Halil Behzat Belevi Sayın Ediz Hun, insana ve bizi yaşatan çevreye, mahlûkâta saygı ve şefkât olmadığı yerde ne uygarlıkların, ne de sırma köşklerle donattığınız dünyanızın bir önemi olabilir! Değerli Sanatçı, insana ve çevreye saygı konusunda, saygısızlığa, itilmiş kakılmışlığa maruz kalmayı, çaresizliği ve nihayet uzun sabrın sonunda tükenmişliği gayet güzel anlattığını sandığım Ümit Yaşar Oğuzcan'ın küçük bir şiirini sizinle paylaşmak istiyorum... TAŞ Çakıl taşıyım küçük, Kaldırım taşıyım yorgun, Sabır taşıyım pare pare... Ve ben ah! Mezar taşıyım ne çare...