Reklam ve Mizah

Reklam bir iletişim süreci, bir mesaj oluşturma ve mesajı aktarma şekli olduğundan, doğal olarak mesajın hedef kitleye uygun olarak aktarma tarzlarından söz etmek gerekir. Bu tarzlar, edebi, resmi, doğrudan, bilgi verici, metaforik ve eğlenceli olabilir. Eğlence dediğimizde de karşımıza iki yol çıkıyor: Düşündürücü olmayan, sorunlardan uzaklaştırıcı, hoş zaman geçirmek amaçlı. Mizah ögeleri kullanılarak etkinin uzun süre devam etmesi amaçlı... Reklamlarda kullanılan mizah ögelerinden biri de karikatür kullanımı. Gazete, dergi, açıkhava, basılı malzemelerde durağan karikatür kullanımı; televizyon filmi, internet banneri, e-posta, SMS/MMS mesajı gibi malzemelerde de hareketli karikatür kullanımı dikkat çeker. Reklamlarda kullanılan karikatür, mizah türü olarak diğerlerinden daha dikkat çekici. Bu nedenle de doğru kullanıldığında bir resimden daha çok etki bırakabiliyor. Çünkü içinde uzun süre düşündürücü etkisi olan karikatür/mizahi öge kullanılıyor. Arapça kökenli mizah sözcüğünün Türkçe tam karşılığı "gülmece". Sözcüğün aslının okunuşu "müzah" ama zamanla mizaha dönüşmüş. Aristo'dan başlayarak insanlık tarihi boyunca "gülmece" kavramı sürekli gündemde olmuş ve yüzyıllar boyunca tanımlanmaya çalışılmıştır. Aristo, "gülmece ya başkasının aşağılığını gördüğümüz ya da bizim geçmişteki aşağılık durumumuzu hatırladığımız ve kendimizde bir üstünlük algıladığımız zaman aniden bizde uyanan bir zafer duygusunun etkisidir" şeklinde tanımlamış. Belli gülmece etkinliklerinden ve ögelerinde Aristo'nun değindiği nokta varlığını sürdürse bile bu tanım günümüzde farklılaşmıştır. Türkçe'de, "1. Eğlendirmek, güldürmek ve birine, bir davranışa incitmeksizin takılmak maksadını güden ve ince bir alay içeren etkinlik. 2. Gerçeğin, durumların, olayların, kişilerin güldürücü yanlarını vurgulayarak ortaya çıkarmak, sunmak" şeklinde tanımlanmış. Yine başka bir anlatımda da; "Olayların gülünç, alışılmadık ve çelişkili yönlerini yansıtarak insanı düşündürme, eğlendirme ya da güldürme sanatına verilen ad" olarak verilmiş. Hayat bir süreçtir. Sanat ise bir tasarım. Mizah eleştirel amaçlıdır, ancak bir nedene bağlı olarak ortaya çıkar. Nedeni, kendinde de bulunabilir. Komiklik güldürme amaçlıdır, nedensiz olarak her zaman yapılabilir. Gülünç olana gülünür, herkes güler. Mizah ise gülünçlük değildir. Hemen her mizahçının dediği gibi ciddi bir iştir. Acı yüklüdür, gülenler olduğu kadar öfkelenenler de olabilir. Mizah bir tepki ve eleştiri biçimidir. İşte önümüzdeki hafta Perşembe TGRT HABER TV'de "Reklamarkası" programında Reklam ve Mizahı işleyeceğiz. Kaçırmayın...