Cumhurbaşkanının yetkileri

Cumhurbaşkanının yetkileri, Anayasamızın 104. maddesinde şu şekilde yer almaktadır; MADDE 104 - Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir. Görev ve yetkileri: a) Yasama ile ilgili olanlar: Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM'de açılış konuşmasını yapmak. TBMM'yi gerektiğinde toplantıya çağırmak. Kanunları yayımlamak, kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri göndermek. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halk oyuna sunmak. Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, TBMM iç tüzüğünün, tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil ve esas bakımından aykırı olanları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açmak. TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek. Yürütme ile ilgili olanlar Yürütme ile ilgili olanlar: Başbakanı atamak, istifasını kabul etmek. Başbakanın teklifi üzerine Bakanları atamak ve görevlerine son vermek. Gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek veya Bakanlar Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırmak. Yabancı Devletlere Türk Devletinin temsilcilerini göndermek, Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek. Milletlerarası andlaşmaları onaylamak ve yayımlamak. TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek, Genel Kurmay Başkanını atamak, Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırmak. MGK'ya başkanlık etmek. Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak. Kararnameleri imzalamak. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak. Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve Başkanını atamak. Devlet Denetleme Kuruluna inceleme, araştırma ve denetleme yaptırmak. Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) üyelerini seçmek, üniversite rektörlerini seçmek. Yargı ile igili olanlar: Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı Vekilini, Askeri Yargıtay üyelerini, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçmek. Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasa'da ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır. Sorumluluk ve sorumsuzluk hali: MADDE 105 - Cumhurbaşkanının, Anayasa ve diğer konularda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır; bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumludur. Cumhurbaşkanlarını hep TBMM seçti Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz. Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, TBMM üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır. Bunca yetkiyi kullanan birisinin sorumsuz olması çok ayrı bir münakaşa konusudur ve mutlaka önümüzdeki dönemde yapılması gereken yeni Anayasa'da tartışılıp değerlendirilmelidir. Gelelim bunca yetkiyi elinde bulunduran birisinin seçilme usulüne. Bugüne kadar Cumhurbaşkanlarını hep TBMM seçti. O seçimlerin ne denli netameli geçtiğini cümle alem bilmektedir. Bir kere şu hususun altını mutlaka çizmek gerekir ki, böylesine yetkiler, parlamenter demokrasinin ruhuna aykırıdır. Bu durum düpedüz iktidarın elindeki yetkileri alıp başkalarına vermektir. Madem böyle yapılmıştır; yani cumhurbaşkanı fevkalade yetkilerle donatılmıştır, o halde onun adını koymak gerekir! Bunca yetkiyi elinde bulunduran bir kişinin arkasında da mutlaka milletin doğrudan desteği bulunması gerekmektedir. Aksi halde, yapılacak yeni Anayasa'da cumhurbaşkanlığı makamını, eskiden olduğu gibi sembolik hale getirmek gerekmektedir. Nedense, mevcut Cumhurbaşkanımız da, kendisinden öncekiler gibi; makama çıkmadan önce Cumhurbaşkanına tanınan yetkileri haddinden fazla bulduklarını açıklamışlardı. Ama makama geldikten sonra bu durumu dillendirdikleri olmadı. Öyle anlaşılıyor ki, önümüzdeki yasama döneminin ilk işlerinden biri Anayasa'yı ele alıp baştan sona yeniden dizayn etmek olacak.