Hafıza-i beşer

Hafıza-i beşer nisyan ile maluldür. Evet; insanoğlunun en önemli özelliklerinden biri de onun unutkan olmasıdır. Bu halin insan hayatında sayılamayacak çok faydaları olduğu gibi zararları da vardır. Unutmayı izale eden ve hatırlama denilen bir nimete ise, ne kadar şükretsek azdır. Bir profesör dostum, inançsız iken, sırf bu hatırlama nimeti yüzünden imanla şereflendi. İnsan kelimesi de Arapça olarak bu 'unutkan' kökünden türetilmiş. İnsanın unutkan olması onun acizliğinin tipik göstergesidir. Bu hal insana haddini bildirir ve kibrini önleme araçlarından biridir. Yeter ki insan bunun şuurunda olabilsin. İnsanoğlunun diğer en önemli özelliklerinden biri de bulunduğu muhite intibak kabiliyetidir. Bu bakamdan da diğer mahlukların fevkindedir. Çok değişik ve çeşitli şartlara uyumu çok çabuk ve fevkaladedir. İnsanın bu hali de tıpkı unutkan olması gibi, kendisine sayısız faydası yanında az da olsa zararı da mevcuttur. Bundan dolayı demez miyiz ki: 'Allah (cc) insanı gördüğü günden geri komasın!' İnsanoğlunun asla unutmaması gereken; kendisinin dünya sahnesine imtihan için gönderilmiş olmasıdır. Dolayısıyla fakirliği de zenginliği de, bu çetinler çetini imtihan için birer vasıta. Kavuşulan nimetlerin artması ve ziyadeleşmesi için ölçü: Onların kıymetini bilmek, onların şükrünü eda edebilmek ve asla onlara nankörlük etmemek. Şükürden maksat; onları vereni hatırlamak ve onları verenin arzusu istikametinde kullanmaktır. Aksi olduğu takdirde; yani o nimetlere nankörlük edilince; hemen hepsinin elden gittiği görülür. İşte bu hal, insan gördüğü günden geri kalmasıdır ki, tahammülü geçekten zordur. Yaratılış olarak her ortama intibak etmekte mahir olan insanoğlu; görüldüğü gibi eski haline intibakta ne denli zorlanıyor! Eşref-i mahluk (yaratılmışların en üstünü) ile esfel-i safilin (aşağıların en aşağısı) de, insanoğlunun yukarıdaki iki değişik halinin yansımasından ibarettir...