Salkım Hanım'ın Naneleri

BU konuya girmek istemezdim, ama gazete ve televizyonlardaki tartışmalar ya öfke boyalıydı, ya inkâr. İkisi de yakışıklı değil. "Salkım Hanım'ın Taneleri" romanı tenkid dışıdır. Buna cür'et edilemez. Her yazar, her edip, her şair, dünyaya yangın yerinden de bakabilir, luna parktan da. Keyif onundur. Ama sinemacı, eğrileri de doğruları da propaganda gibi kullanabilir. Önünde çok büyük kitleler vardır. Geçiyoruz. Gelelim filme ve "Film tenkidi nasıl yapılır"a. Efendim, sinema bir kadro hadisesidir. O yüzden güzeldi, çirkindi diye kestirip atmak bilgi eksikliğini gösterir. ¥¥¥ Bir film şöyle eleştirilmeli: Rejisör konuya hâkim mi, bu çalışmada sinema dili var mı? Montaj aksamadan ve tertemiz yürümüş mü? Kamera ustaca mı kullanılmış? Senaryo yağ gibi kayıyor mu? Işık yeterli mi? Giyim kuşam ve mekan, zamana uygun mu? Oyuncular arasında sırıtan var mı? Müzik ile görüntü, konu akortlu mu? Diyalogların ne kadarı gereksiz? Veeee... Son olarak; bu filmde rejisör, senarist, montajcı, kameracı, sinema sanatına az veya çok bir artı ekleyebilmiş mi? Son soruya verilen cevap "Evet" ise o film bir eserdir, yararlıdır, klâsik olmaya adaydır. ¥¥¥ Geliyoruz "Salkım Hanım'ın Taneleri" filmine. Bu çalışma; ortanın üzerinde, imkânlar ölçüsünde seviyeli, ter dökülmüş bir sinema örneği. Notum, 10 üzerinden 8. Ammaaaa... 10 üzerinden 8 verdiğim "Salkım Hanım", senaryoda girişilen istikamet değişikliği yüzünden yaralayıcıdır. ¥¥¥ Bir kere tiplemelerin yarıdan fazlası menfî. Film; arsız, yüzsüz, hırsız, merhametsiz, iffetsiz karakterlerden geçilmiyor. Tartışılacak olan budur. Salkım Hanım'ı seyreden bir batılının Türkiye'yi ve Türk insanını ürkütücü ve ilkel bulmaması mümkün değil. Tarihî konular aşırı dikkat istiyor. Kendi örfünü, geçmişini rencide etme yanlışı bu filmde var mıydı derseniz, cevabım "Evet" olur. ¥¥¥ Bir aile komedisi çevirmiyorsunuz. Seyahat filmi çekmiyorsunuz. "Yılmaz Karakoyunlu'nun eseri filme aksetmemiş. Dahası, saptırmalar var" diyenler haklı ise, ne yapalım ki, niyette ve istikamette ard niyet aranacaktır. Bu film sanat olarak yüz ağartıcı fakat mesaj yönüyle aşağılayıcıdır. Son sözüm: Kaş güzel yapılmış ama göz de çıkarılmıştır.