Orta Asya'da değişen jeopolitik dengeler

Boston olayı bize net olarak ABDnin dış politika önceliklerini ve düşman algısındaki değişimi gösterdi. Uzakdoğu-Pasifik'in öncelik olduğu bir perspektifte ABD için artık Rusya düşman değil. Bilakis ABD için Rusya, Çin'in kuzeyden kontrol altına alınması için Batılı bir müttefik. Amerikalılar Rusları artık kuzeyin Fransızları olarak görüyor. Yani, Fransızlar gibi içtiklerinde Amerikalılara söven ama Amerika'nın sözünden çıkmayan bir halk. Kalbi sosyalist, cebi vahşi kapitalist. ABD, bütün ruhu ile Avrupalı olan St. Petersburg ekolunun yönetimindeki Rusya'yı Batı'nın mirasyedi Mişa'sı olarak görüyor. Bu nedenle ABD, Rusya'yı Sibirya'da ve Orta Asya'da rahatsız etmeyecek. Bilakis, 2014'de Afganistan'dan çekildikten sonra Rusya'nın Orta Asya'da askeri, ekonomik ve sosyal alanlarda yeniden güçlenmesine izin verecek. Moskova'nın Afganistan'ın kuzeyinde bile güçlenmesine karışmayacak. Moskova da Suriye dahil olmak üzere Ortadoğu'da ABD'nin ayağına basmayacak. Libya'da olduğu gibi son kararı Washington verecek.
Aslında, hazırlıkların asıl nedeni 2014 yılıdır. 2014'te ABD, Afganistan'dan çekilmeyi planlamış durumda. Çekilme sırasında ağır askeri araçlarının nakliyesini Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan üzerinden yapmak istiyor. ABD, Tacikistan'da da askeri üs açmak istiyor ve pazarlıklar sürüyor. Tacikistan'ın Özbekistan sınırına yakın Hanabad bölgesinde ABD'nin resmi olmayan irtibat üssü bulunuyor. Böylece, Kırgızistan'dan sonra Tacikistan'da da ABD ve Rusya aynı ülkede üs bulunduran iki ülke olacaklar.
ABD-İran ilişkileri gerginliğini artırma trendine girerse yeni gelişen koşullara göre ağır askeri araçlarını söz konusu ülkelerde konuşlandırabilir. Tahran bu gerçeğin farkında. Onun için Kırgızistan'ın ABD'nin Bişkek yakınlarındaki Manas üssünün süresini uzatmaması ve Afganistan'dan çekilen askeri araçların konuşlanmasına izin verilmemesi için Bişkek'e doğrudan ve Moskova yoluyla dolaylı baskı yapıyor. İran, Bişkek üzerindeki baskılarını arttırıyor. Tahran, muhtemel bir İran savaşında Kırgızistan'ın ABD tarafından kullanılacağını düşünüyor. Tahran, Taşkent ve Duşambe'den sonra Bişkek'e de doğrudan sivil uçuşlara izin verilmesini istiyor. Hem Moskova'nın hem de Tahran'ın hassasiyetlerini gözönünde bulunduran Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ABD'nin Kırgızistan'da bulunan Manas üssünün süresini uzatmaya gönülsüz. Ancak Atambayev'in açıklamalarına rağmen ABD'nin Manas askeri üssünün 2014 yılından sonra da faaliyetine devam etmesi güçlü bir olasılıktır. ABD'nin askeri yardımda bulunması Bişkek'in karar değişiminde etkili olacaktır. Atambayev, Manas üssünün süresini uzatmaz ve Afganistan'dan çekilme sürecinde ABD'yi zor durumda bırakırsa B Planı hazır gibi görünüyor. Yani, B Planı'na göre Bişkek'te Nisan 2010 benzeri yeni bir devrim olabilir. Muhtemel devrimin lideri Atambayev'den önce Cumhurbaşkanı olan Roza Otunbayeva olabilir. Roza Otunbayeva ve Saakaşvili eski sovyet cumhuriyetleri içinde ABD'nin en çok güvendiği iki lider. Orta Asya'da Masonluğu kuran iki liderden biri. Orta yaşlı. Hırslı. Örgü örüp evde oturacak bir kadın değil. Londra'da satın aldığı lüks evinde 2012'de vakıf kurdu. Vakıf kanalıyla Kırgızistan'da etkinliğini adım adım arttırmaya çalışıyor.
Rusya zaten son yıllarda Orta Asya'da adım adım güçlenmeye devam ediyor. Bölgede Özbekistan, asi çocuk. Türkmenistan, şimdilik gardropta. Kazakistan, uluslararası sistemin parçası. Orta Asya'nın doğal kaynak fakiri iki ülkesi Kırgızistan ve Tacikistan ise yardıma muhtaç. Orta Asya'da Avrupalılar ve Amerikalılar bol bol konuşuyor. STK'ları güçlendirmeye çalışıyor. SSCB'nin sanayi tesisleri tasfiye ediliyor. Ama, Batı Orta Asya'da taş üstüne taş koymuyor. Günlük hayatı kolaylaştıracak ve refahı arttıracak hiçbir şey yapmıyor. Sadece eski düzenin tasfiyesine yardımcı oluyor. Ama, yeni düzenin inşasını düşünmüyor. İnsanlar işsiz. Gelecek kaygıları var. Umutsuz. Orta Asya'da sadece Ruslar ve Türkler konuşmuyor, iş yapıyor. Kredi açıyor, nakit yardımında bulunuyor, devlet borçlarını siliyor, yeni tesislerin kurulmasına yardımcı oluyor. Yeni modern eğitim kurumları kuruyor. Rusya, Orta Asya'da Kazakistan'dan sonra Kırgızistan'ı da Gümrük Birliği'ne almaya hazırlanıyor. Bişkek gereken kanunları yetiştirirse 2013'ün sonunda Kırgızistan Gümrük Birliği'ne tam üye olur.