Ankara-Moskova: Orta Asya'da Tamamlayıcı İşbirliği

Kırgızistan'ın Moskova açısından önemi en başta Kırgızistan'ın jeopolitik konumudur. Çünkü Kırgızistan, Özbekistan'ı ve güney Kazakistan'ı etkileyebilecek su kaynaklarına sahiptir. Çin ile Orta Asya ülkelerini birbirine bağlamaktadır. Afganistan'ın kuzeyinde yer almaktadır. ABD ve Rus askerî üsleri bulunmaktadır. Moskova ile Bişkek arasında askeri, ekonomik ve enerji alanlarında üç önemli anlaşma imzalandı. Moskova, Kırgızistan'ın 500 milyon dolar borcunu sildi. Kırgızistan'daki Rus Kant askeri üssü 15 yıl daha uzatıldı. Ayrıca ülkenin güneyindeki Oş vilayetinde bir askeri üs daha açması kesinleşti. Orta Asya'da Kazakistan'dan sonra Kırgızistan da 2013'te Gümrük Birliği'nin tam üyesi olacak.

Rusya Federasyonu, Kırgızistan'dan mafya lideri de aldı. Aziz Batukayev, Kırgızistan mafyasının önderiydi. Kırgızistanlı Çeçen kökenliydi. Kan kanseri olduğu ve tedavisinin Kırgızistan'da mümkün olmadığı doktor raporu ile belirlenerek serbest bırakıldı. 11 Nisan'da özel bir uçakla Çeçenistan'a uçtu. Ded Hasan'ın öldürülmesi sonrası boşalan koltuğa Batukayev'in oturması ve BDT coğrafyasındaki bütün mafya ağının başına geçerek 'Vorzakone' olması bekleniyor. Ruslar mafya babasına 'Vorzakone' diyor. Tam anlamı 'kanun hırsızı'. Eski Sovyetler Birliği ülkelerinde mafya babaları kanunsuz işleri bıraktılar. Ya işadamı ya da siyasetçi oldular. Bu nedenle sadece Rusya Federasyonu'nda değil bütün BDT coğrafyasında düzen sağlayacak bir mafya babasına ihtiyaç duyuluyor. En uygun ve tek aday da Batukayev olduğu için Kırgızistan'da hasta olduğu gerekçe gösterilerek serbest bırakıldı.

Kırgızistan'ın yüzölçümü küçüktür. Nüfusu azdır. Sanayisi yoktur. Dağlık bir ülkedir. Ancak, yetişmiş insan gücünü organize etmeyi bilir. Daha önemlisi, yüzyıllardır diplomasiyi ve stratejiyi en iyi kullanan halklardan biridir. Bu sayede Kırgızistan Orta Asya'da çok partili parlamenter demokrasiyi başarıyla gerçekleştirebilmiştir. Ayrıca Kırgız diplomasisi farklı ajandaları bulunan ve farklı kutup başları olan Rusya Federasyonu, Kazakistan, Çin, ABD, AB ve Türkiye ile yakın ve dengeli ilişkiler kurmayı başarabilmektedir. Kırgızistan'ın güvenliğinin sağlanması için ülke dış yardıma muhtaçtır. Buna karşın Batılılar bol bol konuşuyor. Günlük hayatı kolaylaştıracak ve refahı arttıracak hiçbir şey yapmıyorlar. Orta Asya'da sadece Ruslar ve Türkler konuşmuyor, iş yapıyor. Bu nedenle Rusya Federasyonu ile Kırgızistan ilişkileri çok boyutlu ve çok yönlü gelişmeye ve yakınlaşmaya devam ediyor. 

Moskova'nın Kırgızistan'da hoşlanmadığı iki temel konu bulunuyor. Birinci temel konu, Kırgızistan demokrasisi. Kırgızistan, Orta Asya'nın parlamenter rejimle yönetilen tek demokratik ülkesi. Ülkede demokrasi çocukluk çağını atlatmış durumda. Ergenlik yıllarında. Bu durum totaliter rejimlere sahip olan komşularını oldukça rahatsız ediyor. Onların değişim dinamiklerini tetikleme devam ediyor. Moskova da Orta Asyalı müttefiklerinin demokratik bir örnek karşısında rahatsız olmasından rahatsız. 

İkinci temel konu, Türkiye'nin Kırgızistan'da artan siyasi, kültürel, ekonomik, eğitim etkinliği ve 'Türk okulları'. Rus derin devleti Kırgızistan'daki 'Türk okulları'nın kapatılması için son iki yıldır oldukça ısrarlı. Ancak, Türk-Rus ilişkilerinin gelişimi ve kökleşmesi Rus derin devletinin Kırgızistan'daki Türk varlığı üzerinde baskı kurmasını engelliyor. Ankara etnik, dil, kültür ve tarih bağları bulunan Kırgızistan'ı Rusya Federasyonu, Kazakistan ve Çin kadar etkileyecek güçte değil. Ancak, söz konusu bağlardan dolayı Kırgızistan'ı bağımsızlığını kazanmasından beri karşılıksız destekliyor ve hızla her alanda iki ülke arasında yakınlaşma sağlanıyor.

Ankara ve Moskova, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası Kafkasya ve Orta Asya'da anlamsız bir rekabet içerisine girmişti. 2000'li yıllarda anlamsız rekabet yerini tamamlayıcı işbirliğine bırakmıştı. Kırgızistan, Türkiye ve Rusya Federasyonu'nun tamamlayıcı işbirliğinin kurgulandığı bir alan olabilir.