AB Temel Haklar Şartı nedir?

Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı AB vatandaşlarının temel haklarını ve AB'nin vatandaşlarına karşı sorumluluklarını düzenlemek bakımından AB Anayasasının esası olarak görülüyor. Bu belgenin oluşmasında Fransız Kamu Hukuku Profesörü ve yargıcı Guy Braibant büyük katkılarından dolayı "Avrupa Şartı'nın mimarı" olarak kabul ediliyor. Bilindiği üzere "Şart" Fransızca Chante, İngilizcede de Chanter sözcüğünün Türkçe yazılışıdır. Değişik anlamları olan ve Türkçe'de tam karşılığı bulunmayan bu terim buradaki anlamı ile Belge olarak adlandırılabilir. Bu belge, 13-14 Ekim 2000'de Fransa'nın Biarritz kentinde gerçekleşen AB Zirvesinde AB üyesi Devlet ve Hükümet Başkanlarının bilgisine sunulduktan sonra 7-8 Aralık 2000'de de Nice Zirvesinde onaylandı. Ne var ki İngiltere, bu belgenin, yürürlükte bulunan Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinin ötesine giderek yeni sosyal haklar katmasına karşı çıktı ve yürürlüğe girmesini şimdilik tek muhalif oyla önledi. İngilizce adı 'Charter of Fundamental Rights of the European Union' olan 'AB' Temel Haklar Şartı' bir 'Başlangıç' kısmıyle, yedi bölümden ve elli dört maddeden oluşmaktadır. Başlangıç (Giriş) kısmında bu şartın, Avrupa Birliği Antlaşması, Topluluk, Antlaşmaları, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi, Topluluk ve Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen Sosyal Şart ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin İçtihat Hukukundan kaynaklanan hakları yeniden teyid ettiği vurgulanmaktadır. Ne var ki, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Avrupa Konseyi üyesi ülkeleri bağladığı halde, AB Temel Haklar Şartı sadece AB tam üyesi olan ülkeleri bağlamaya yöneliktir. AB Temel Haklar Şartının Birinci Bölümü 'Onur' başlığını taşımakta ve beş maddeden (m. 1-5) oluşmaktadır. 'Özgürlükler' başlığını taşıyan İkinci Bölüm (m. 6-19) on dört maddeden oluşmakta, bunu da 'Eşitlik' başlıklı Üçüncü Bölüm (m. 20-26) izlemektedir. 'Dayanışma' başlığını taşıyan Dördüncü Bölüm on bir maddeden (m. 27-38) oluşmakta, bu bölümü de 'Vatandaşlık Hakları' başlıklı Beşinci Bölüm (m. 39-46), ile 'Genel Hükümler' başlıklı son ve Yedinci Bölüm (m. 51-54) izlemektedir. AB Temel Şartının, yukarıda kısaca özetlediğim çatı altında AB vatandaşlarının temel haklarını ve AB'nin vatandaşlarına karşı sorumluluklarını nasıl düzenlediğini ise, hiç olmazsa genel hatlarıyla bir başka yazımda ele almak istiyorum.