Anayasa değişikliği paketi

Kopenhag Kritlerleri bağlamında 10 maddenin değiştirilmesini öngeren yeni bir anayasa değişikliği paketinin ilk tur görüşmelerinin 4 Mayıs (bugün), ikinci görüşmelerinin ise, 7 Mayıs 2004 günlerinde Meclis'te yapılmasının kararlaştırıldığını biliyoruz. AB Komisyonu'nun, Türkiye hakkındaki ilerleme raporunu Haziran ayında hazırlamaya başlayacağı düşünülürse, 10 maddelik son Anayasa değişikliği paketi ile ilgili gerekli düzenlemelerin Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanması, Türkiye'nin bu yıl sonunda AB Tam Üyeliği için müzakereye başlama tarihini alabilmesi yolunda büyük önem taşımaktadır. Bundan bir süre önce, Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in de açıkladığı gibi, bu Anayasa Değişikliği Paketi'nin değiştirilmeyi kapsamına aldığı on Anayasa maddesi şunlardır: 10, 15, 17, 30, 38, 87, 90, 131, 143 ve 160'ıncı maddeler. Kısacası saydığımız anayasa maddeleri ile bunlarda yapılacak değişiklikler ise, şöyle özetlenebilir; Madde 10: Kanun önünde eşitlik" kenar başlıklı ve eşitliği düzenleyen bu maddede, AB Mevzuatı ve standartları yönünde kadın- erkek eşitliğinin güçlendirilmesi öngörülmektedir. Madde15: "Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının Durdurulması" başlıklı bu maddede ölüm cezasına yapılan atıfın, ölüm cezasının kaldırılması öngörülmektedir. Madde 17: "Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı" başlıklı bu maddede de, ölüm cezasının kaldırılması nedeni ile, ölüm cezasına yapılan atıfın da kaldırılması amaçlanmaktadır. Madde 30: "Basın Araçlarının Korunması" başlıklı bu madde de yapılan değişiklikle basın araçlarının korunması ile ilgili güçlendirici ifadeler yer alırken "Suç ve cezalarla ilişkin esaslar" kenar başlıklı Madde 38'de de ölüm cezasına ilişkin atıfların kaldırılması öngörülürken, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Görevleri ve Yetkileri kenar başlıklı Madde 87'de de, ölüm cezası kaldırıldığı için, bu maddede yer alan "Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek" cümlesi de kaldırılmaktadır. Madde 90'a gelince: "Milletlerarası Andlaşmaları uygun bulma" başlıklı ve Uluslararası Andlaşmaları kanun hükmünde yani kanun seviyesinde gören bu maddedeki değişiklik ile uluslararası andlaşmaların hukuk hiyerarşisi içindeki yeri yeniden düzenlenmekte, yani usulüne göre yürürlüğe konulmuş, başka bir ifade ile TBMM tarafından onaylanmış andlaşmaların hukuk hiyerarşisinde kanunlardan önce gelmesi öngörülmektedir. "Yükseköğretim Üst Kuruluşları" başlıklı Madde 131'de, AB'nin talep ve kriterleri yönünden YÖK'teki askeri temsilcilerin, RTÜK'tekiler gibi, bu kuruluşlarda yer almaması öngörülürken, Madde 143'te yapılacak değişiklik, Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM)'nin İhtisas Mahkemelerine dönüşmesi amaçlanmakta ve nihayet "Sayıştay" ile ilgili Madde 160'ta yeni idari düzenlemelere uygun ve askeri harcamaların denetimine yer veren bir değişiklik gündeme gelmektedir.