Fas Kralı'nın demokratik reform çabası

40 yaşındaki Fas Kralı Muhammed VI.'nın son yıllardaki icraatı, geçmiş yıllardaki otoriter uygulamanın ve siyasal yolsuzluğun ortadan kalktığını göstermektedir. Nitekim tahta çıkışının beşinci yılını kutlayan genç kralın, 30 Temmuz 2004 günü millete yaptığı konuşmada en az on sekiz defa "demokratik" sözcüğünü kullandığını görüyoruz. Kral bu konuşmasında, ülkede Parlamento'nun rolünü arttırmak ve siyasi partilere daha çok imkan tanımak konusunda bir vaatte bulunmamış olmakla birlikte, kralın ülkedeki "insan hakları" durumunu düzeltmeye kararlı olduğu anlaşılmaktadır. Bunun sonucu olarak, "işkence"yi yasa dışı ilan eden bir tasarının hazırlandığını, sarayın atadığı Başbakan Driss Jettou'nun insan hakları ile ilgili olan ve gazetede yer alan ihlallerin kovuşturmaya uğrayacağı sözünü verdiğini ve 1990 yılında Casablanca'da hortumlanan gecekonduları ıslah projesi paralarının hesabının sorulacağı beyanında bulunduğunu görüyoruz. Diğer taraftan, Ağustos ayı başında insan hakları örgütü ve taraftarlarının, ülkenin bir zamanların korkulu rüyası olan gizli servis DST önünde yaptıkları gösterinin şiddetle bastırılmaması da gözlerden kaçmamıştır. Oysa bundan önceki hükümdar Hassan V zamanında buna benzer çıkışların hoş görüyle karşılanmadığı ve en hafif muhalefetin Kral Hassan'ın sağ kolu olan İçişleri Bakanı Driss Basri tarafından bastırıldığı hâlâ hatırlardadır. Bununla birlikte, Fas'ın bugün de önemli "ekonomik sorunları" mevcut bulunmakta ve bunların başında işsizlik ve 2003 yılında El-Kaide teröristlerinin Casablanca'ya saldırıları sonucu çöken turizmin düzeltilmesi gelmektedir. Ülkedeki memnuniyetsizlikten, en çok ılımlı bir İslamcı parti olan ve Fransızca adının baş harfleriyle PJD olarak tanınan "Adalet ve Kalkınma Partisi" yararlanmış olup, Eylül 2002'de yapılan son seçimlerde oyların %13'ünü alan bu partinin ülkenin "ana muhalefet" partisi haline gelmiş bulunduğuna tanık oluyoruz. Batı medyası, bu partinin Türkiye'deki adaşı AK Parti gibi seçmenlere "yolsuzluğa savaş" mesajlarını verdiğini ve 2007 yılında yapılacak yasama seçimlerinde birinci parti haline gelerek, bugünkü "altı partiden oluşan koalisyon"un yerini alabileceğini ve kralın fanatik dincilere karşı bu "ılımlı" partiyi desteklediğini vurgulamaktadır.