Irak operasyonu 17 Mart'tan sonra mı?

BM Silah Denetim Komisyonu Başkanı Hans Blix ile Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammet El Baradey'in, 7 Mart 2003 günü, BM Güvenlik Konseyine sundukları 3. raporlarından sonra Güvenlik Konseyi üyeleri olan ABD, İngiltere ve İspanya'nın Irak'ın, BM'nin 1441 Sayılı Kararındaki silahsızlanma taleplerini yerine getirmek veya savaşla yüzyüze gelmek konusunda Bağdat yönetimine 17 Mart'a kadar süre tanınmasını önerdiğini ve fakat Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine sahip üyelerinden Fransa'nın 17 Mart tarihini "Bu bir savaş ültimatomu" gerekçesi ile reddederek, bu öneriyi hemen veto edecekleri imasında bulunduğunu medya haberlerinden biliyoruz. Daha önce de bu sütunda belirttiğim gibi, ABD ile İngiltere, Kasım 2002'de Güvenlik Konseyi'nin oy birliği ile kabul ettiği 1441 Sayılı Kararında, Irak'ın silahsızlanmasını, bu karara uymadığı takdirde ise bunun "Ciddi sonuçları"na katlanması gerektiği hususunda ifade edildiği gerekçesi ile, Irak'a karşı harekete geçmek için başka bir "Hukukî dayanak" aramamakta, bununla birlikte BM içinde mümkün olduğu kadar geniş bir mutabakat imkanı sağlamak için, bugüne kadar yapılmış ertelemelere uymuş bulunmaktadır. Nitekim ABD, İngiltere ve İspanya'nın, 24 Şubat günü Güvenlik Konseyine sundukları ortak karar tasarısında bu görüşü dile getirerek, Irak'ın kendisine tanınan "Nihaî fırsat"ı kullanamadığı hususunu vurguladığını biliyor ve bu karar suretine, 7 Mart günü getirdiği ve Fransa'nın "Ültimatom" olarak nitelediği bir ek öneri ile, Irak'a silahsızlanması için, en çok 17 Mart'a kadar süre tanınmasını ve bu kararın bir an önce BM Güvenlik Konseyi tarafından oylanmasını istediğini görüyoruz. Bilindiği üzere, bu karar suretini oylayacak olan BM Güvenlik Konseyi, 5'i veto yetkisine sahip "Daimi" 10'u da "Geçici" üye olmak üzere, 15 üyeden oluşmakta, ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin daimi üye olup, Konsey'in bu dönemdeki Geçici üyeleri Almanya, İspanya, Bulgaristan, Meksika, Angola, Kamerun, Şili, Gine, Suriye ve Pakistan'dan oluşmaktadır. Bu durum karşısında, çok büyük değişiklik olmazsa, ABD, İngiltere ve İspanya'nın sunduğu karar suretinin, 15 Güvenlik Konseyi Üyesinden çoğunun oyunu alsa bile, Fransa'nın vetosu ile reddedileceği anlaşılmakta ve böylece ABD ile İngiltere'nin, 1441 Sayılı Karara dayanarak, 17 Kasım'dan itibaren Irak operasyonunu başlatmaları beklenmektedir. Öyle anlaşılıyor ki, Irak'a operasyon konusunda, ABD ve İngiltere karşısında, Fransa, Almanya ve Rusya'nın başını çektiği bir grup oluşmakta ve bu durum dünyayı yeniden soğuk savaş yıllarındakine benzer bir "Bloklaşma" tehlikesi ile karşı karşıya bırakmaktadır. 1441 Sayılı Karar Sureti, milletlerarası hukuk yönünden, yeterli bir "Meşru Dayanak" oluşturduğu için, TBMM'ye yeni tezkere geldiği takdirde, sayın TBMM üyelerinin, alacağı kararda öncelikle Türkiye'nin ulusal çıkarlarını ve özellikle dünyada oluşan yeni siyasî güç dengelerini gözönünde tutarak, oy kullanacakları muhakkaktır.