Irak ve Bush yönetiminin sınavı: Yeni Anayasa

ABD'nin Irak'a müdahalesinin "Başarı mı" yoksa "Fiyasko mu" olduğu sorusunun cevabı yeni Irak Anayasasının izyleyeceği süreç sonunda daha iyi anlaşılacaktır. Bilindiği üzere kapalı kapılar arasında Irak'taki Şiiler ve Kürtler tarafından hazırlanan bu Anayasa Tasarısı, iki ertelemeden sonra, 22 Ağustos 2005 günü tamamlanmış bulunmaktadır. Şiiler ile Kürtlerin İslâmın "Resmî Din" ve Yasamanın temel kaynağının din olacağı konusunda mutabakata varmaları "Başarı" addolunabilir. Diğer taraftan bu tasarının "Demokrasi İlkeleri" ile "İsan Hakları"na atıfta bulunduğunu ve geniş bir siyasal haklar listesini içerdiğini görüyoruz. Anayasa Tasarısının en büyük zaafı ise; Şiiler ile Kürtlerden sonra Irak'ın üçüncü büyük grubu olan Sünnilerin Anayasanın hazırlanması süreci dışında bırakılmış olmalarıdır. Bu nedenle Şiiler, yeni tasarının "Arap Kimliği"ni ihmal etmesine ve kabul ettiği "Federalizm"e karşı çıkmaktadır. Bugün yapılması öngörülen Referandumda bu Anayasa Tasarısının kaderi belli olacaktır. Sünniler "İstedikleri değişikliklerin yapılmaması halinde tasarının referandumda reddedilmesine çalışacak, bu sonuca ulaşmak için ise 18 vilayetten oluşan Irak'ın en az 3 vilayetinde 2/3 oranında oy elde etmeleri gerekecektir. Anbar, Mineva, Salahaddin ve Bağdad'da Sünnilerin çoğunluk oluşturduğu bilinmekte, fakat Sünnilerin, bu vilayetlerin üçünde 2/3 üstünde oy alma ihtimali zayıf görülmektedir. Anayasa Tasarısının 'Referandum'da kabul edilmesi halinde ise yeni parlamento seçimlerinin 2005 Aralık ayında yapılması öngörülmekte ve fakat gözlemciler tasarının onaylanması halinde dahi, bu sonucun Irak'ta istikrar habercisi olarak kabul edilemeyeceği etrafında birleşmektedirler. Zira, Irak'taki "Kanlı Sahneler"in her gün TV ekranlarında yer alması Başkan Bush'un durumunu zayıflatmakta, CBS'nin yaptığı son nabız yoklaması %59 oranındaki Amerikalının, Irak'taki savaşın bu kadar insan kaybına neden olmasını onaylamadıklarını ortaya koymaktadır. Irak'ta savaşın uzaması, Bush yönetiminin, Ulusal Muhafızlar ve yedeklerden 20.000 kişiyi geri çekme plânını aksattığı gibi, ABD, Irak'taki 138.000 kişilik askerî gücü 160.000'e çıkarmayı plânlamaktadır. Asıl sorun, Yeni Irak Anayasasının ülkeye istikrar getirmesidir. Bunun için ise, bu Anayasanın sadece anayasayı kaleme alan Şiilerle Kürtlerin değil, bu süreç dışında bırakılan Sünnilerin de desteğini kazanması gerekir.